به گزارش آفتاب جنوب،رازهایی آشکار از درختان بلوط که نیاکانمان برای گذران دوره هایی در پیش از ما ،برای رفع  و دفع دشواری خشکسالی ها و قحطی زدگی ها خود را به آن وابسته می دیدند،که سال هاست این وابستگی ها پیوستی جدا ناپذیرند.

بلوط که سرشت ما با آن یکی ست رفع نیازهای بسیاری از مردم را به خود اختصاص و تامین می کرده است.

این نوع درخت با شکوه و عظمت ، فواید گرانی را داراست که سرزمین نفتخیزی همچو گچساران را تحت تاثیر عظمت رازگونه ی خود قرار داده است. 

مناطق مختلف استان چهار فصل کهگیلویه و بویراحمد دارای کوهستان هایی پوشیده از درختان بلوط بومی خاصی هستند، که یکی از بهترین نعمت هایی هستند که خداوندگار هستی به این سرزمین بخشیده است.

بلوط ها ؛در طی گذر دوران های زیستی به رشد خود ادامه داده اند و تمام سرگذشت های نیاکانمان را در خود، نسل به نسل به خاطر دارند،چرا که درخت بلوط نقش بسیار مهمی در پیشبرد حرکت زندگانی مردمان این دیار داشته است.

بلوط و رفع نیازهای مردم

بلوط درخت بومي در مناطق معتدله است و دارای پوستی سخت می‌باشد؛ درخت بلوط یا درخت مازو که عمری طولانی  حدود ۵۰۰ سال (حتّی گاهی تا ۲۰۰۰ سال) دارد ، در ایران بیشتر در دامنــه‌ی رشته کوه زاگــرس می‌رويـد.

استـــان‌های کهگیـــلــویــه و بویراحمد ،فــارس ، لرستــان  ، چهار محال و بختیاری و ایلام دارای جنگل‌هایی از بلوط هستند ، که در نوع خود از بی‌نظیرترین جنگل‌های جهان به حساب می‌آيند.

 ارتفاع اين درخت در بعضي نواحي تا 50 متر و قطر تنه آن به 3 متر نيز مي رسدو  برگهاي درخت بلوط پنجه اي و مانند انگشتان دست مي باشد ،ميوه درخت بلوط كه به نام بلوط معروف است مانند فندق بوده و در پياله اي جاي مي گيرد.

بلوط،درختی با عمر  طولانی است که  دارای پوست خاکستری و تاج گرد و  عریض می باشد.برگها  به رنگ سبز تیره ،به شکل تخم  مرغ با حاشیه ای مواج و بدون دمبرگ می باشند،گلهای نر بصورت  گروهی روی یک  پایه و به شکل  آویزان می رویند،گلهای ماده بر  روی دمگل های بلند از بغل برگها می رویند و در گروه های 2 – 5 تایی بوده و دارای کاسه ای هستند که از فلس پوشیده شده است و میوه داخل همین کاسه تشکیل می شود .

در روزگاران گذشته درخت بلوط بسیار مورد استفاده مردمان فقیر و تنگ دست بوده و آنها بطور متوالی از قسمتهای مختلف این درخت برای رفع بعضی از نیازهایشان بهره می بردند.

چوب این درخت از مرغوب‌ترین چوب‌هاست و زغال آن نیز مرغوب است، این موضوع یکی از دلایل بریدن بی رویهٔ این درختان می‌باشد که این جنگل‌ها را تهدید می‌کند.

برگ‌های دوک مانند درخت بلــوط ، در هــر طــرف 3 تا 7 لوب دارنــد و گل‌های شاتــوتی در کنــار آنهــا ظاهـــر می‌شــوند، در فصــل پاییز گلهای بارور درختِ ماده ، میوه‌های بلوط به رنگ قهوه‌ای مایل به سبــز را تولید می‌کنند؛ میوه بلــوط اروپــایی به شکل کره‌ای با قطــر تقریبی ۲.۵ سانتیمتر ، و میوه بلــوط در حاشیــه‌های زاگــرس جنــوبی ایــران به انــدازه‌ی تقریبــی یک فشنــگ اسلحـــه‌ی ژ۳ می‌باشد.

تکثیر طبیعی این درخت از طریق کاشته شدن میوه آن صورت می‌گیرد، جوندگان خانواده سنجاب جهت ذخیره سازی میوه بلوط برای فصل زمستان آن را در عمق مناسبی دفن می‌کنندو فراموش کردن جای برخی از این میوه ها توسط سنجاب‌ها باعث می‌شود که در بهار سال بعد جوانه بزنند.

 این جوندگان موجب زایش مداوم جنگل‌های بلوط هستند، سنجاب‌ها از روی غریزه مقاوم‌ترین دانه‌ها را برای دفن کردن انتخاب می کنند و بنابراین احتمال سالم ماندن میوه در زیر خاک و جوانه زدن آن در سال بعد بالا می رود.

بلوطها درختانی هستند دارای شکل توپر ، حجیم و گسترده با تاجی گنبدی شکل و برگ‌های موج‌دار در لبه ، و همچنین میوه‌ای که درون یک محفظه فنجان مانند قرار دارد، بلوط یک بخش اساسی از نواحی روستایی ما در غرب کشور است که به صورت درخت و درختچه وجود دارد، برگ‌های کنگره‌دار بلوط ممکن است بیضی شکل یا کشیده و باریک باشند و یا در پاییز به ارغوانی روشن بگرایندو این درختان دارای تنه‌ای بزرگ هستند و با برگ‌های فراوانی که دارند ، در تصفیه هوا و سایه افکنی نقش بسزايی دارند.

دامداران با توجه به گرانی خوراک دام، دانه‌های بلوط را در پاییز جمع‌آوری می‌کنند و به عنوان تغذیه جایگزین در زمستان به دام‌ها می‌دهند که علاوه بر خواص غذایی بسیار، برای سلامت دام‌ها نیز مفید است.

خواص چوب بلوط                                                                                   

چوب بلوط فشره و محکم است و نماد قدرت و استقامت می‌باشد و از گذشته‌ خیلی دور یکی از مهم‌ترین مصالح ساختمانی بوده است. در گذشته علاوه بر مصرف انبوه الوار بلوط در ساختمان‌سازی ، از چوب بلوط برای ساختن کشتی‌های بازرگانی و جنگی استفاده گسترده می‌شده است .

درخت بلوط در میان مردم کشور‌های اسکاندیناوی ، یونان و روم محل سکونت الهه‌ باروری و نشان دهنده‌ قدرت و باروری بوده است. روزگاری از تمام قسمت‌های درخت، استفاده‌های پزشکی به عمل می‌آمده است.

در افسانه‌های عامیانه قرون وسطا آمده که تماس یک میخ با قسمت صدمه‌ دیده‌ی بدن و سپس فرو کردن همان میخ در درخت بلوط سبب می‌شده است که بیمار شفا یابد، زمانی برگ‌های بلوط را بر روی زخم و بریدگی‌های بدن می‌گذاشتند تا زخم التیام پیدا کند، اما امروزه گیاه پزشکان تنها از پوست درخت بلوط استفاده دارویی می‌کنند.

خاصیت قابض‌کنندگی پوست بلوط ، عامل قطعی درمان اسهال‌های شدید می‌باشد و خاصیت گندزدایی و ضد میکروبی آن برای مداوای عفونت‌های گلو تجویز می‌شود، چای پوست بلوط یک تقویت‌کننده است و مخلوط پوست و میوه‌ی درخت بلوط یک پادزهر را بوجود می‌آوردو میوه‌ درخت بلوط معمولا برشته و آسیاب می‌شود و از آن قهوه تهیه می‌نمایند .

میوه درخت بلوط

این میوه ظاهری مشابه فندق دارد و درخت آن به صورت وحشی یا کشت شده در مناطق معتدلی رویش داردو این میوه در بازار کمیاب است، اما در برخی میوه‌فروشی‌ها یا مغازه‌های مدرن به صورت بسته‌بندی شده یا فله‌ای به فروش می‌رسد.

بلوط از فندق درشت‌تر و هر یک یا چند عدد آن درون پیاله‌ای سبز رنگ و خاردار قرار گرفته است، بلوط را همچون فندق از پوست سبز رنگ جدا و پوسته قهوه‌ای مایل به قرمز آن را شکسته و به صورت خام، تفت داده شده و حتی آب‌پز میل می‌کنند.

مزه آن مانند فندق خوشایند و دلچسب نیست، اما به دلیل غنی بودن از املاح و ویتامین‌ها ارزش غذایی بالایی داشته و مانند اجزای آجیل مغذی است.

امروزه در صنعت از بلوط در کیک، بستنی و حتی از آرد آن به عنوان حجم دهنده در برخی از انواع نان‌ها استفاده می‌شود.

بعد از ورزش بلوط بخورید!

بلوط حاوی نشاسته، چربی، پروتئین، فیبر و املاحی چون آهن، کلسیم، منیزیم و ویتامین‌های گروه B است، میزان نشاسته بلوط در مقایسه با فندق بیشتر و چربی آن کمتر است و به دلیل فیبر بالایی که دارد خاصیت سیرکنندگی داشته و به دلیل دارا بودن اسیدهای چرب غیراشباع فاقد کلسترول بوده و پتاسیم آن ادرارآور است؛ ویتامین‌های گروه B آن باعث عملکرد بهتر سیستم عصبی می‌شود و به دلیل نداشتن گلوتن، برای مبتلایان به سلیاک محدودیت مصرف ندارد.

بلوط یکی از غنی‌ترین گیاهان از نظر میزان تانن بوده و به دلیل وجود این ترکیب، منقبض کننده و ضداسهال است.

این را هم بدانید شاه بلوط درشت‌تر، روغن‌دارتر و مغذی‌تر از بلوط است ،این میوه تقویت‌کننده بدن و چاق‌کننده بوده و مصرف آن برای افراد ضعیف توصیه شده است، به گفته متخصصان مصرف بلوط بعد از فعالیت‌های ورزشی مفید است چرا؟ به دلیل آن که منیزیم و کلسیم بالایی داشته و با تسکین عضلات از گرفتگی و کوفتگی آن‌ها می‌کاهد.

بلوط درمان‌کننده التهابات

بلوط یکی از غنی‌ترین گیاهان از نظر میزان تانن بوده و به دلیل وجود این ترکیب، منقبض کننده و ضداسهال است، به جهت دارا بودن ترکیبات فلاونوییدی خواص ضدالتهابی داشته و با کاهش تورم عروق انتهای روده منجر به کم شدن التهاب هموروئید (بواسیر( می‌شود.

نتایج بررسی‌ها نشان داده است شاه‌بلوط و عصاره آن به عنوان درمان حمایتی در حفظ عملکرد غشای دیواره وریدها و بهبود جریان خون در نارسایی مزمن وریدی استفاده می‌شودو از التهاب عضلات و رگ‌های واریسی کاسته و موجب بهبود و بازگشت خون به قلب می‌شود.

موارد منع مصرف

علاوه بر میوه بلوط پوست، برگ و ریشه درخت آن هم خواص درمانی دارد، اما باید بدانید مصرف زیاده از حد بلوط به دلیل تانن زیاد از میزان جذب آهن بدن می‌کاهد.

همچنین با برخی داروها تداخل ایجاد کرده و ساپونین آن باعث تحریک لایه مخاطی معده و برگشت اسید می‌شود.

در سال‌های اخیر روند تخریب درختان بلوط جنگل‌های ایران گسترش یافته که عواملی چون آفت، خشکسالی، از بین بردن درختان برای کشاورزی و دامداری، بریدن درختان برای تهیه ذغال، هجوم سوسک‌ها، بیماری ناشناخته، گردوغبار و افزایش میانگین دمای هوا را از دلایل اصلی آن می‌دانند.

گاهی که دلت از هیاهوها و روزمرگی ها می گیرد، اینجا زیر درختان بلوط ؛بهترین مکانی است که می توانی دغدغه هایت را فارغ از بایدها و نبایدها  به فراموشی سپرد و دل را با طبیعت گره زد.

انتهای پیام/م