نظرسنجی

عملکرد شورای ششم دوگنبدان را تا کنون چگونه ارزیابی می کنید؟
5. مرداد 1402 - 12:56
عملیات مرصاد؛ آخرین برگ افتخارآمیز تاریخ دفاع مقدس؛
روزی که گور منافقین در «چهارزبر» کنده شد+ تصاویر
۵۲ سناتور آمریکایی قبل از عملیات مرصاد نامه‌ای به وزیر خارجه وقت آمریکا (جورج شولتز) نوشته و به او می‌گویند: آمریکا باید از سازمان مجاهدین که در عراق مستقر است حداکثر استفاده را برای سرنگونی حکومت تهران بکند.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی آفتاب جنوب، عملیات مرصاد، پاتک نیروهای ایران اسلامی در پاسخ به عملیات «فروغ جاویدان» است و سرانجام عملیات مرصاد در پنجم مردادماه ۶۷، با رمز «یا علی بن ابیطالب (ع)» و به‌منظور مقابله با نیروهای منافقین در منطقه اسلام‌آباد غرب و کرند غرب در استان کرمانشاه، آغاز شد.

در این عملیات نیز نظامیان ایران ابتدا منتظر شدند تا منافقین به‌اندازه کافی در داخل خاک ایران نفوذ کنند تا از برد پشتیبانی عراقی‌ها خارج شوند، آن‌ها ابتدا نیروهای چترباز را در پشت سر منافقین پیاده کردند، سپس هواپیماهای اف-۴ نیروی هوایی ایران ستون زرهی آن‌ها را بمباران کردند و در ادامه بالگردهای نیروی زمینی ارتش با سلاح‌های ضدتانک به ستون زرهی منافقین یورش بردند. در این هنگام پیشروی مزدوران بعثی متوقف شد. در انتها نیروهای زمینی ارتش و سپاه به باقی‌مانده منافقین حمله کردند و برخی منابع تعداد کشته‌های آنان را در این عملیات بین ۱۶۰۰ تا ۲۰۰۰ نفر ذکر کردند.

مسعود بنی‌صدر می‌گوید: عملیات فروغ جاویدان امید سیاسی ما را نابود کرد اما مهم‌تر از آن، این عملیات برای من و بسیاری دیگر حاکی از پایان ایدئولوژی اعتقاد و انتظار اخلاقی بود. گزارش سازمان دیده‌بان حقوق بشر که یک سازمان غیردولتی در آمریکاست درباره گروهک منافقین چنین عنوانی دارد که خروج ممنوع؛ نقض حقوق بشر در کمپ‌های سازمان مجاهدین خلق.

رهبری سازمان منافقین با اعتقاد به اینکه حکومت ایران ضعیف بوده و در برابر قیام مردمی آسیب‌پذیر است به این نتیجه رسید که تهاجم ارتش آزادی‌بخش جرقه چنین قیامی بوده و راه را برای ورود نیروهای آن به تهران و سرنگونی حکومت هموار خواهد کرد. مسعود رجوی در آستانه این عملیات به نیروهای خود گفت: هر جا پای بگذاریم توده‌های مردم به ما خواهند پیوست و زندانیانی که آزاد می‌کنیم همیار ما برای پیروزی خواهند بود شما احتیاجی ندارید که چیزی با خود حمل کنید ما مثل ماهی در دریای جمعیت شنا خواهیم کرد. آن‌ها هر چه بخواهید به شما خواهند داد.

۲۴ ژوئیه ۱۹۸۸ نیروهای ارتش آزادی‌بخش کمپ‌های خود را ترک کرده و از مرز خسروی وارد ایران شدند. آن‌ها در ابتدای ورود تا مرکز استان کرمانشاه که حدود ۱۰۰ مایل درون خاک ایران است با مقاومت چندانی روبه‌رو نشدند اما ارتش و سپاه پاسداران ایران برای دفاع از کرمانشاه وارد عمل شده و پس از واردکردن تلفات سنگین به ارتش آزادی‌بخش، نیروهای آن را وادار به عقب‌نشینی به مرز عراق کردند. محمد اسکندری یکی از اعضای سابق سازمان مجاهدین که در جریان عملیات فروغ جاویدان (مرصاد) زخمی‌شد می‌نویسد: جو بدبینی و عدم اعتماد به رهبری رجوی هرروز بالا می‌گرفت خیلی از بچه‌ها تقاضای جدا شدن از سازمان کردند روحیه شکست‌خورده و بدن‌های مجروح بچه‌ها نشانه‌ای از شکست تاکتیکی و استراتژیکی ارتش رجوی بود.

مسعود بنی‌صدر پسرعموی رئیس‌جمهور عزل شده ایران و از اعضای رده‌بالای جداشده از منافقین نیز از فضای پس از عملیات به‌عنوان نقطه برگشت بسیاری از اعضای سازمان یاد می‌کند عملیات فروغ جاویدان امید سیاسی ما را نابود کرد اما مهم‌تر از آن، این عملیات برای من و بسیاری دیگر حاکی از پایان ایدئولوژی اعتقاد و انتظار اخلاقی بود ارزش‌های بنیانی ما معنای خود را ازدست‌داده و دیگر روحیه‌بخش نبودند. همه ما به هنرپیشه‌هایی تبدیل‌شده بودیم که با یکدیگر بازی کرده و یکدیگر را تشویق می‌کردیم این دروغ هنگامی‌که «رهبر ایدئولوژیک» ما اشتباه در پیش‌بینی و قضاوت خود را نپذیرفت به اوج خود رسید... به ما گفته‌شده بود ایمان مجاهدین دوپایه دارد فداکاری و صداقت پس از فروغ، چاه صداقت به‌طور کامل خشک شد و پس‌ازآن سازمان تنها مبتنی بر یک رکن بود فداکاری و فداکاری بیشتر.

رجوی از همه اعضا خواست برای افزایش توانایی مبارزه، خود را از همه وابستگی‌های جسمی و روحی طلاق دهند. در این مرحله از انقلاب ایدئولوژیک افراد مزدوج ملزم شدند با طلاق دادن همسر، خود به وابستگی‌های احساسی خود پایان دهند بنی‌صدر در این مورد به جلسه معروف به امام زمان که مسعود رجوی راه انداخته بود اشاره می‌کند ... رجوی انتظار داشت ما نتیجه بگیریم بین او و امام زمان هیچ حائل و واسطه‌ای وجود ندارد اما بین ما و او حائلی وجود داشت که مانع می‌شد وی را به‌وضوح ببینیم این حائل ضعف ما بود.

اگر ما آن را می‌پذیرفتیم می‌توانستیم ببینیم چرا و چگونه در مواردی نظیر عملیات فروغ شکست خوردیم. مسعود و مریم تردیدی نداشتند که حائل ما همسرانمان بودند. بعدها من متوجه شدم سازمان نه‌فقط طلاق قانونی بلکه خواستار طلاق احساسی و ایدئولوژیک هم شده من باید همسرم را در قلب خود طلاق می‌دادم. درواقع من باید یاد می‌گرفتم که از او به‌عنوان حائل میان من و رهبرم متنفر شوم.

نیروهای امنیتی منافقین در اواخر سال ۱۹۹۴ و اوایل سال ۱۹۹۵ اقدام به دستگیری بسیاری از اعضای سازمان در درون کمپ‌هایشان در عراق کردند این افراد تحت بازجویی قرارگرفته و متهم به جاسوسی برای ایران شدند دستگیرشدگان در اواسط سال ۱۹۹۵ پس‌ازآنکه مجبور به امضای اعتراف‌نامه‌های دروغین و ابراز وفاداری به رهبری سازمان شدند، آزاد شدند.

سردار محمد ارشادی از فرماندهان دوران دفاع مقدس در گفتگو با این پایگاه خبری در خصوص زوایای پنهان عملیات مرصاد گفت: ببینید بعد از پذیرش قطعنامه توسط جمهوری اسلامی ایران، ارتش عراق با همه یگان‌های خود مجدد به جنوب کشورمان حمله کرد و جنگ بسیار شدید و سختی در محورهای جنوب مخصوصاً محور خرمشهر، کوشک، طلاییه و جاده خرمشهر به اهواز در جریان بود.

وی افزود: بنابراین دشمن در بعضی محورها پیشروی کرد و حتی در محور خرمشهر به اهواز تا پادگان حمید پیشروی کرده بود درحالی‌که این شرایط سخت و حساس باعث شده بود تا همه یگان‌ها و نیروهای مؤثر و تأثیرگذار جنگ هم به جنوب بیایند و محورهای غرب خالی بماند.

ارشادی در ادامه تصریح کرد: در چنین اوضاع و احوالی سران منافقین فرصت را مناسب دیدند و با کمک رژیم بعث عراق حدود ۱۵ هزار نفر نیرو از زن و مرد آماده کرده و به آن‌ها اعلام داشتند که نیروهای مسلح ایران به علت حملات اخیر ارتش عراق کاملاً ازهم‌پاشیده است و مردم ایران هم آماده استقبال از ما هستند و ما وقتی به کرمانشاه برسیم مردم به ما ملحق می‌شوند و نیز اعلام کردند ما جشن پیروزی را در میدان آزادی تهران می‌گیریم.

وی توضیح داد: بااین‌وجود نیز کاروان منافقین در عصر روز سوم مردادماه به راه افتاد و از «تنگه پاتاق» وارد ایران شد، آن‌ها با پشتیبانی همه‌جانبه ارتش رژیم بعث عراق موفق شدند خط اول ما را شکسته و با بمباران شدید نیروی هوایی عراق پیشروی خود را ادامه دهند که با تصرف سرپل ذهاب «از آن عبور کرده و به سمت» کرند غرب «ادامه مسیر دادند که در ادامه پیشروی خود شهر» کرند را تصرف و به سمت اسلام‌آباد حرکت کردند.

این فرمانده دوران دفاع مقدس ادامه داد: اسلام‌آباد در سه‌راهی قصر شیرین_اهواز_کرمانشاه واقع‌شده که تصرف آن مسیر کرمانشاه به اهواز را مسدود می‌کرد، بااین‌وجود منافقین به اسلام‌آباد غرب رسیدند و برخلاف انتظار که فکر می‌کردند مردم با قربانی گاو و گوسفند به استقبالشان می‌آیند مردم مؤمن و انقلابی اسلام‌آباد به مقابله با آن‌ها پرداختند هرچند نهایتاً اسلام‌آباد هم سقوط کرد و منافقین جنایت وحشیانه‌ای در این شهر انجام دادند و مردم را قتل‌عام کردند و حتی به بیمارستان امام خمینی (ره) شهر وارد شدند و مجروحین را هم به شهادت رساندند.

ارشادی افزود: بااین‌حال سازمان منافقین که روزی برای عوام‌فریبی خود را محور مبارزه با دشمنان خلق مسلمان ایران و نیز آمریکا معرفی می‌کرد، در حساس‌ترین زمان و تاریخی‌ترین لحظات مردم ایران؛ با صدام جنایتکار هم‌پیمان شدند و به‌سوی مردم مسلمان و انقلابی کشورمان آتش گشودند.

وی تصریح کرد: این در حالی بود که با سقوط اسلام‌آباد، کرمانشاه نیز کاملاً به‌هم‌ریخته بود و رادیو منافقین مرتب اعلام می‌کرد فردا به‌سوی کرمانشاه حرکت خواهیم کرد، جو بسیار متشنج شده و نیز پریشانی و اضطراب در مردم ایجادشده بود.

این فرمانده دوران دفاع مقدس اظهار کرد: بااین‌وجود نیز منافقین برای رسیدن به کرمانشاه حتماً باید از گردنه  «چهار زبر» در ۳۴ کیلومتری کرمانشاه عبور می‌کردند لذا تعدادی از یگان‌ها در گردنه چهارزبر مستقر شدند و به‌محض رسیدن ستون منافقین به گردنه، بالگردهای هوانیروز و هواپیماهای نیروی هوایی هم وارد عمل شدند و جهنمی برای آن‌ها ایجاد کردند.

ارشادی گفت: بااین‌حال نیز در مدت‌زمان کوتاهی جاده انباشته شد از خودروها و نفربرها و ادوات سوخته شده منافقین، نیروهای مردمی منطقه و یگان‌هایی که از جنوب به غرب رسیده بودند هم وارد عمل شدند و راه عقب‌نشینی آن‌ها را بستند و لذا برخی به روستاها پناه بردند و بعضی با خوردن قرص «سیانور» خودکشی کردند و جاده هم پرشده بود از اجساد پسران و دخترانی که ناجوانمردانه بر روی ملت خویش آتش گشوده بودند.

وی در ادامه تصریح کرد: اگر ما میلیاردها تومان هزینه می‌کردیم تا بتوانیم انتقام ۱۷ هزار شهید ترور و شهادت شهیدان بهشتی، رجایی، باهنر، قدوسی، دستغیب و عزیزان دیگر را بگیرم امکان آن وجود نداشت، ولی ازآنجاکه خداوند دشمنان ما را احمق آفریده خودشان برای انجام جنایتی دیگر وارد خاک مقدس جمهوری اسلامی‌شدند و چند هزار نفر تلفات دادند و چهره واقعی منافقین که دشمنی با ملت قهرمان ایران بود برای همگان روشن شد.

ارشادی در پایان هم گفت: عملیات مرصاد به‌نوعی آخرین عملیات هشت سال دفاع مقدس به شمار می‌رود که با موفقیت چشمگیر رزمندگان جبهه اسلام به پایان رسید و افزون بر آنکه پیروزی نظامی بزرگی در پی داشت و با ضرباتی که به سازمان منافقین وارد شد ازنظر امنیتی نیز برای کشورمان نیز موفقیت بزرگی بود درحالی‌که  آخرین برگ تاریخ جنگ تحمیلی بسیار افتخارآمیز ورق خورد.

با این تفاسیر نه‌تنها ملت ایران از نیروهای ارتش آزادی‌بخش مجاهدین استقبال نکرده و در مقابل تهاجم و تجاوزشان به خاک ایران ایستادگی کردند، بلکه کلیه گروه‌ها و احزاب و شخصیت‌های ضدانقلاب که در خارج از ایران بسر می‌بردند، رجوی و دیگر سردمداران سازمان مجاهدین را درباره عملیات احمقانه فروغ جاویدان و به کشتارگاه فرستادن هزاران نیروی خود را سرزنش کرده و آن را محکوم کردند.

مجاهدین خلق، در کتاب «عملیات فروغ جاویدان»، آمار کشته‌های خود را ۱۲۷۴ تن اعلام کرده‌اند که در میان آنان 5 تن از اعضای هیئت اجرایی که هر یک فرماندهی یک تیپ را بر عهده داشته و ۱۱ تن از معاونان هیئت اجرایی سازمان به چشم می‌خورند، بر اساس این آمار، حدود ۱۱۰۰ تن نیز از نیروهای مجاهدین در این عملیات مجروح شدند.

از سوی دیگر ۵۲ سناتور آمریکایی چند روز قبل از این ماجرا (حدود ۳۰ خرداد) نامه‌ای به وزیر خارجه وقت آمریکا (جورج شولتز) نوشته و به او می‌گویند: «آمریکا باید از سازمان مجاهدین که در عراق مستقر است حداکثر استفاده را برای سرنگونی حکومت تهران بکنند».

سناتوری به نام «مروین دایملی» نیز به‌شدت نسبت به سرنگونی حکومت جمهوری اسلامی تعصب داشت و در نشست‌های مجاهدین شرکت می‌کرد و با حرارت به نفع آن‌ها موضع‌گیری می‌کرد. در تاریخ ۶ تیر ۱۳۶۷ سناتور دایملی در تظاهرات مجاهدین در واشنگتن شرکت می‌کند و خطاب به شرکت‌کنندگان می‌گوید: «نباید دست از تلاش کشید. مطمئن باشید باکمی صبر و تلاش بیشتر به‌زودی از مهران تا تهران رژه خواهیم رفت.»بنابراین در این عملیات مجاهدین بسیاری از اعضای اصلی و کادر خود را از دست داد. در بین نیروهای مجاهدین تعدادی نیروی خارجی نیز به چشم می‌خوردند که غالباً به دلیل ازدواج با همسر ایرانی خود که عضو مجاهدین بوده مجبور به همراهی باوی و شرکت در عملیات شدند که تعدادی از آنان نیز کشته شدند.

مسعود رجوی بعدها، مانورهای جنگی بسیاری در خاک عراق به اجرا گذاشت تا ضمن سرگرم کردن و حفظ نیروها، اجازه صدام را برای حمله به تهران گرفته باشد. در آن مانورها که همواره چندین ژنرال عراقی از جانب صدام شاهد و ناظر کار بودند، مانورهای نظامی رجوی را فاقد ارزش نظامی برای سرنگونی حکومت ایران توصیف می‌کردند و بعضی از صحنه‌های تصنعی نیز باعث خنده و مزاح آنان می‌شد.

گفتنی است «تنگه چهارزبر» در ۴۴ کیلومتری غرب کرمانشاه قرار دارد و جاده ترانزیتی کرمانشاه ـ خسروی از این تنگه می‌گذرد، این تنگه بعد از شهر ماهی دشت به‌طرف اسلام‌آباد واقع‌شده است؛ عملیات مرصاد به‌منظور دفع عملیات «فروغ جاویدان» از سوی سازمان مجاهدین خلق ایران در این تنگه انجام شد. در این تنگه، بنایی به یادبود «عملیات مرصاد» احداث‌شده و همچنین پس‌ازاین عملیات،  نام این تنگه به « تنگه مرصاد » تغییر یافت.

بر این اساس عملیات مرصاد که آخرین عملیات هشت سال دفاع مقدس نیز محسوب می‌شود با موفقیت چشمگیری به پایان رسید و افزون بر آنکه پیروزی نظامی بزرگی در پی داشت با ضرباتی که به سازمان منافقین وارد شد ازنظر امنیتی نیز برای جمهوری اسلامی موفقیت بزرگی بود و آخرین برگ تاریخ جنگ  نیز بسیار افتخارآمیز ورق خورد.

انتهای پیام/

 

نظرات کاربران

تازه های سایت

پربازدیدها