به گزارش پایگاه خبری تحلیلی آفتاب جنوب،یکی از صحنه‌های مبارزات ملت ایران علیه استعمار خارجی و استبداد داخلی، نهضت ملی شدن نفت در سال ۱۳۲۹ است، نهضت ملی شدن صنعت نفت و قطع نفوذ و دخالت شرکت نفت انگلیس از مهم‌ترین صنعت حیاتی کشور یکی از مهم‌ترین جنبش‌های سیاسی و اجتماعی تاریخ معاصر ایران به شمارمی آید که بدون تردید همکاری و اتحاد آیت‌الله کاشانی رهبر مذهبی نهضت ملی شدن صنعت نفت و مصدق رهبر ملی جنبش با سایر گروه‌ها ازجمله جمعیت فدائیان، اسلام تحت رهبری نواب صفوی، نقش مهمی در پیروزی آن به همراه داشته است.

تا پیش از آغاز نهضت ملی نفت کمتر کسی گمان می‌کرد چپاول آشکار طلای سیاه از سوی قدرت‌های استعمارگر به‌ویژه انگلستان پیر استعمار روزی به پایان برسد؛ اما این افسانه زوال‌ناپذیر با حضور مبارزان صنعت نفت و به‌خصوص روحانیت نستوه، دیری نپایید و چندی بعد این مبارزات به ملی کردن صنعت نفت و کوتاه کردن دست بیگانگان انجامید و ایران، انگلیس را از نفت سرشار خود محروم کرد.

نهضت ملی شدن صنعت نفت ازجمله حرکت‌های سیاسی و اجتماعی بود که اهداف خود را در راستای حاکمیت ملی و استقلال تعریف کرد تحقق این اهداف به‌منظور تسلط بر منابع و منافع ملی و کوتاه کردن دست بیگانه از امور داخلی موردقبول و پذیرش عموم قرار گرفت و مشارکت سراسری را در جهت حمایت از جبهه ملی، نخست‌وزیری مصدق و پیشبرد تصمیم ملی شدن صنعت نفت به دنبال داشت.

 روحانیون و کسبه به‌عنوان بخشی از نیروهای سیاسی و اجتماعی فعال در جامعه ایران با فعالیت اقتصادی و سیاسی در ملی شدن صنعت نفت به حمایت از نهضت پرداختند. حمایت مالی؛ خرید اوراق قرضه ملی از دولت به‌منظور کمک به افزایش درآمدهای عمومی پس از تحریم نفت ایران، تعطیل بازار؛ حرکت اعتراض‌آمیز در حمایت از دولت مصدق در تقابل با حاکمیت؛ شرکت در تظاهرات بازار در هرکدام از این اقدامات روابط خود با دولت را در راستای تحقق اهداف نهضت دنبال کرد.

 ایده ملی شدن منابع، پایان دادن به تسلط خارجی بر امور داخلی عامل پیوستن اقشار مختلف اجتماعی به یکدیگر و همکاری آنان برای مشارکت در عرصه سیاسی بوده است. البته این ایده با ساماندهی جبهه ملی و شکل‌دهی توسعه سیاسی و اقتصادی تحت رهبری ملی و مذهبی معنا پیدا می‌کرد. نقطه اشتراک و پیوند گروه‌های مختلف سیاسی و اجتماعی در سیر ملی شدن صنعت نفت در دستیابی به اهداف تعریف‌شده نهضت بود.

پس از ترور رزم‌آرا هیچ‌کس جرئت مقاومت در برابر طرح ملی شدن صنعت نفت را نداشت. ازاین‌رو با تلاش تعداد کمی از نمایندگان مجلس در ۲۴ اسفند ۱۳۳۹، طرح ملی شدن صنعت نفت در مجلس شورای ملی به تصویب رسید و در ۲۹ اسفند همان سال از تصویب مجلس سنا نیز گذشت و به‌این‌ترتیب در اثر تلاش و فداکاری مردم به رهبری آیت‌الله کاشانی یکی از آرزوهای ملت ستمدیده، ایران به ثمر نشست.

حسین علاء که پس از رزم‌آرا به نخست‌وزیری رسیده بود بیش از دو ماه دوام نیاورد. بعد از استعفای علاء، دکتر مصدق در هفتم اردیبهشت ۱۳۳۰ به نخست‌وزیری رسید و آیت‌الله کاشانی در حمایت از او اعلام داشت که دست وی را در انتخاب وزیران بازخواهد گذاشت و هیچ‌گونه دخالتی دراین‌باره نخواهد کرد. او برای پشتیبانی از دولت دکتر مصدق در برابر کارشکنی‌ها و تهدیدهای انگلستان مردم را به اجتماع در میدان بهارستان فراخواند و طی پیامی که برای اجتماع‌کنندگان فرستاد آنان را نسبت به کارشکنی‌های انگلیس در همدستی آمریکا با وی آگاه کرد.

 همچنین هنگامی‌که دولت مصدق برای تأمین کمبود بودجه دولت، اقدام به پخش اوراق قرضه کرد آیت‌الله کاشانی مردم را به یاری دولت فراخواند و خرید اوراق قرضه را بر همه افراد واجب نمود پس از تهدید دولت مصدق از سوی استعمار مبنی بر دخالت نظامی و گسیل داشتن چهار هزار چترباز و حرکت ناوهای جنگی به‌طرف سواحل ایران، مجاهد نستوه با شجاعتی حسینی از اعلام جهاد سخن به میان آورد و گفت: اگر انگلیسی‌ها به خاک ایران تجاوز کنند خوزستان را برای آن‌ها به جهنم تبدیل می‌کند درنتیجه انگلیس، موقعیت را برای دخالت نظامی مناسب ندید و با همکاری آمریکا به محاصره اقتصادی ایران دست زد.

ملی شدن صنعت نفت ایران و پیروزی چشم‌گیر مردم مسلمان ایران در این نهضت عظیم، یکی از برگه‌ای زرین تاریخ کشورمان در مبارزه با استبداد داخلی و استعمار خارجی است که روحانیت همچون همیشه نقشی مهم در آن داشت. مبارزه روحانیت در عرصه ملی ـ اسلامی از سال‌ها پیش از مشروطه آغازشده بود؛ جنبش تحریم تنباکو و دفاع از صنایع داخلی تأسیس شرکت اسلامیه در اصفهان در دهه پیش از مشروطه و شکل‌گیری جنبش تحریم اجناس خارجی مخالفت آیت‌الله ملاعلی کنی با اعطای امتیاز به «بارون ژولیوس رویتر» و ... همه و همه نشان گشودن جبهۀ مبارزه با موافقان اعطای امتیاز به بیگانگان است.

 نهضت ملی نفت نیز به دلیل حمایت بخش میانی روحانیت از آن به‌ویژه در شهرهای بزرگی مانند اصفهان انگیزه زنده شدن احساسات مذهبی در عرصه سیاست شد. آیت‌الله کاشانی بار دیگر با احیایی برخی از اندیشه‌های آیت‌الله مدرس در خصوص یکی بودن دین و سیاست گام سرنوشت‌ساز و انکارناپذیری را در گشودن این جبهه بر عهده داشت در تمام مراحلی که صنعت نفت برای ملی شدن طی نمود، علما و ازجمله آیت‌الله کاشانی نقش محوری و رهبری داشته‌اند حضور علما و به‌ویژه آیت‌الله کاشانی در این جریان سبب شد، طرفداران مصدق عامه و مردم در ادامه این راه استقامت بورزند و هم مخالفان ملی شدن صنعت نفت (مخالفان داخلی و سفارت‌های بیگانه) ناخودآگاه به نهضت سمت‌وسو دهند.

با این تفاسیر انقلاب اسلامی با مشارکت قاطبه مردم به نتیجه رسید، اما یکی از اقدام‌های مؤثر در پیروزی انقلاب اسلامی اعتصاب کارکنان صنعت نفت بود که امام راحل (ره) و دیگر مسئولان عالی‌رتبه نظام بارها در مورد اهمیت آن سخن گفتند. در بحبوحه انقلاب اسلامی ایران اعتصاب کارکنان صنعت نفت و توقف صادرات نفت خام پایانی بر دوران سلطه ۲۵۰۰ ساله پادشاهی در ایران بود. بااین‌وجود خانواده بزرگ صنعت نفت ایران در یک قرن گذشته توانست با ایفای نقش‌های برجسته‌ای در پیروزی انقلاب اسلامی و دوران جنگ تحمیلی اصالت و پایبندی خود را به ارزش‌های ایران اسلامی بیش‌ازپیش ثابت کند.

ازاین‌رو بستن گلوگاه‌های تولید نفت بود که در حکم قطع شریان اقتصادی رژیم پهلوی به شمار می‌رفت و دیگری، حضور کارکنان صنعت نفت ایران در میان معترضان حکومت پهلوی، سبب انسجام فکری اعتصاب شدگان می‌شد. جایگاه اقتصادی و کلیدی نفت در استمرار حیات حکومت پهلوی از یکسو و توجه حضرت امام خمینی (ره) به‌عنوان مقتدای دینی و رهبر انقلاب اسلامی به موضوع نفت، آن را صاحب منزلتی استراتژیک در اذهان عمومی‌ کرد.

بنابراین مجموعه این تلاش‌ها سرکردگان نظام شاهنشاهی را متوجه این ساخته بود که گردش چرخ عظیم صنعت نفت تنها با دستان کارکنان صنعت نفت میسر خواهد شد. به همین دلیل نظامیان شاه پهلوی با توسل به‌زور سرنیزه سعی کردند کارکنان اعتصاب‌کننده را به حضور در محیط‌های عملیاتی وارد کنند که نتیجه‌ای نداشت جز حمایت امام خمینی (ره) از اعتصاب کارکنان نفت.

اعتصاب در هم شکستنی نبود عدم ازسرگیری تولید نفت، علاوه بر تحمل فشارهای نظامی رژیم شاه، مستلزم پذیرش تبعات فراوانی ازجمله پیامدهای تبلیغی بلندگویان دولتی علیه کارکنان انقلابی صنعت نفت بود. به‌طوری‌که نقل است که می‌گویند رئیس‌جمهور وقت آمریکا در گفت‌وگوی کوتاه تلفنی با شاه پهلوی به‌صراحت گفته بود:"Cut oil, Cut live"!

 اما در چنین شرایطی فشار دولت برای شکستن اعتصاب نفتی‌ها بیش‌ازپیش شد اگرچه نه‌تنها این اعتصاب شکستنی نبود بلکه پس از پیام امام (ره) مبنی براین که: «...این‌جانب از اعتصاب‌کنندگان در سراسر کشور تقدیر می‌کنم و پشتیبانی خود را از آنان اعلام و به‌خصوص از اعتصاب‌کنندگان شرکت نفت تقدیر می‌کنم و اقدامات دادگاه‌ها و دولت نظامی غاصب را در فشار به آنان برای شکستن اعتصاب تقبیح می‌کنم...»، این اعتصاب‌ها تقویت نیز شد.

با قطع صادرات نفت، حکومت  فاسد پهلوی تنها ابزار قدرتی خود را از دست داد و سرانجام با ناتوانی در سرکوب خشم معترضان، تنها راه چاره شاه  نیز فرار در ۲۶ دی‌ماه ۱۳۵۷ بود که ضربه مهلک را بر پیکر نحیف دربار پهلوی وارد کرد. به‌این‌ترتیب با ورود امام خمینی (ره) در ۱۲ بهمن‌ماه به ایران، روز ۲۲ بهمن ۵۷ فجر انقلاب روزی نو را در تاریخ انقلاب اسلامی رقم زد و با کوتاه کردن دست بیگانگان، نفت ملی شد.

اما این پایان ماجرا نبود، جنگ تحمیلی آغاز شد و این بار نفتی‌ها مردان بی‌ادعایی بودند که در خط اول بودند، از یک‌سو شریان اقتصاد نباید متوقف می‌شد و از سوی دیگر کار در زیر بمباران‌های دشمن بود. در این میان صنعت نفت کشور نیز با همه قوای فنی و انسانی خود در کنار آحاد ملت ایران با این تهاجم جنگید و درواقع ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ برای تاریخ صنعت نفت کشور به‌عنوان آغازی دیگر قلمداد می‌شود.

هشت سال پرافتخار در کارنامه صنعت نفت ایران به ثبت رسیده که گواه این مدعا ۱۰۲۴ شهید، ۱۰ هزار و ۱۸۱ جانباز، ۱۱۹۷ آزاده و ۱۳ هزار و ۵۵۰ رزمنده است. صنعت نفت کشور در دوران دفاع مقدس بیش از هر زمان دیگری به نقش‌آفرینی پرداخت، از سویی تأمین هزینه‌های جنگ تحمیلی که از عایدات نفتی انجام می‌شد، سبب شده بود کارکنان غیور صنعت نفت به وظایف خود بیش از گذشته عمل کنند، این در حالی بود که دشمن سعی در انهدام این سرچشمه‌های مالی داشت و هرروز مراکز حیاتی و راهبردی صنعت نفت ازجمله واحدهای پالایشی، خطوط لوله، سکوها و اسکله‌ها و ... را هدف حمله خود قرار می‌داد.

درواقع بعضی از این مراکز به جبهه جنگ بدل شده بودند، اما غیور مردان صنعت نفت توانستند از عهده نگهداری و صیانت از این مراکز برآیند و غیرت خود را برجهانیان به اثبات برسانند، صنعت نفت کشور در دوران دفاع مقدس بیش از هر زمان دیگری به نقش‌آفرینی پرداخت، از سویی تأمین هزینه‌های جنگ تحمیلی که از عایدات نفتی انجام می‌شد، سبب شده بود کارکنان غیور صنعت نفت به وظایف خود بیش از گذشته عمل کنند.

اگرچه پس از جنگ، انواع تحریم‌ها علیه صنعت نفت اعمال شد از کاهش و قطع صادرات نفت تا تحريم قطعات کاربردی،  اما این تحریم‌ها برای صنعت همیشه سرافراز، کارساز نشد و تلاشگران عرصه اقتصاد روزبه‌روز بر تعداد حلقه‌های چاه و کارخانه‌ها اضافه کردند و با افزایش در تولید، تحریم‌ها را به فرصت تبدیل کردند. آری  تاریخ اين صنعت، پر از افتخارات است، افتخاراتی  كه به دست جوانان همین مرزوبوم محقق شد.

بااین‌حال شرکت بهره‌برداری نفت و گاز گچساران ازجمله شرکت‌های مهمی است که نقش تأثیرگذاری در اقتصاد کشور در 44 سال انقلاب ایفا کرد درحالی‌که دشمن بارها به‌قصد توقف صادرات محصولات این شرکت به خارج از کشور، بارها این منطقه را مورد هدف حملات هوایی قرارداد که با تلاش‌های شبانه‌روزی کارکنان صنعت نفت و تقدیم 31 شهید والامقام؛ دشمن نیز دررسیدن به اهداف خود ناکام ماند.

شرکت نفت و گاز گچساران در تمامی حوزه‌ها از تولید صیانتی گرفته تا مسئولیت‌های اجتماعی نسبت به محیط‌های عملياتی پیرامون تأسیسات نفت و گاز و ساخت قطعات موردنیاز با تکیه‌بر خودباوری و نیروهای داخلی و بومی با محوریت شعارهای های مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) دررسیدن به اهداف اقتصاد مقاومتی ، نشان دادند که با مقاومت می‌توان به پیروزی رسید.

گستردگی فعالیت نفت و گاز در حوزه جغرافیایی چهار استان کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان، بوشهر و فارس قرار دارد، تعداد تأسیسات این شرکت تا قبل از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ۹ واحد بهره‌برداری،  ۲ واحد نمک‌زدایی، ۱ مجتمع گاز و گاز مایع بود ولی در حال حاضر  شرکت بهره‌برداری نفت و گاز گچساران با ظرفیت تولید 780 هزار بشکه نفت در روز  باوجود ۱۰ واحد بهره‌برداری، ۷ کارخانه نمک‌زدایی، ۱۲ ایستگاه تقویت فشار و تزریق گاز ، ۳ مجتمع پالایشگاهی بزرگ گاز و گاز مایع و حدود 7 هزار و 384 كيلومتر خطوط لوله با قرار گرفتن «تلمبه‌خانه گوره» قلب تپنده نفت ایران، دومین تولیدکننده نفت خام صادراتی در شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب است.

ابوالحسن غلامی، مدیر خدمات شرکت بهره‌برداری نفت و گاز گچساران در یادداشتی می‌نویسد: در هفته فرهنگ و هنر استان کهگیلویه و بویراحمد در «تالار وحدت تهران»در ابتدای دهه نود با حضور وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی جناب« سید محمدحسینی »از گچساران به‌عنوان« بام نفت ایران »در سطح ملی رونمایی شد. گچساران را به دلیل وجود تأسیسات نفتی بر بلندای سقلاتون که صدها متر از سطح  دریا بالاتر بوده و در کنار روستای قدیمی آب شیرین قرارگرفته، لذا به دلیل ارتفاع بسیار خاص، نفت را بدون استفاده از پمپ به مسافتی حدود نود کیلومتر به تلمبه‌خانه گوره انتقال می‌دهد، به نام بام نفت ایران نام‌گذاری کردیم. حتی می‌توانستیم به نام«بام نفت خاورمیانه»نام‌گذاری کنیم ولی مستندات را به دست نیاوردیم، احتمالاً در خاورمیانه چنین کارخانه نفتی در بلندی به این ارتفاع وجود ندارد.

براین اساس صنعت نفت از مؤثرترین و بزرگ‌ترین صنایع در جهان به‌ویژه در ایران است و علاوه براین که منبع عمده تأمین انرژی در دنیای امروز است نقش مهمی نیز در تعیین میزان قدرت ملی و اعتبار بین‌المللی ایفا می‌کند و باید همواره تلاش کرد تا با رسیدن به خودکفایی کامل در تولید، تعمیر و تأمین تجهیزات لحظه‌ای برای سربلندی این مرزوبوم دست از تلاش برنداشت.

انتهای پیام/