به گزارش پایگاه خبری تحلیلی آفتاب جنوب، امروزه امپراتوری های رسانه‌ای حرف اول را در جهان می زنند. خبرگزاری های بزرگ شبکه های مختلف رادیویی و تلویزیونی و رسانه‌های چاپی به طور عمده در مالکیت و یا کنترل افراد یهودی و یا حافظان منافع یهود قرار دارد و این واقعیتی انکارناپذیر است، بر کسی پوشیده نیست که رسانه‌ها یکی از ارکان اصلی قدرت در جهان هستند و همه کشورها و دولت ها رسانه را مورد توجه جدی قرار می دهند.

هنوز هم بهترین روش تبلیغ و تأثیرگذاری بر مخاطب، ارتباط مستقیم چهره به چهره است شیوه غالب پیامبر اکرم (ص) در دوران دعوت مخفیانه استفاده ازاین‌روش بود و ایشان در ارتباط های مختلف با کسانی که مستعد هدایت و پذیرش دعوت بودند آن‌ها را به اسلام دعوت می‌کردند.

بنابراین یکی دیگر از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین روش‌های تبلیغاتی پیامبر (ص) سخنرانی در اجتماعات بود آن حضرت در ایام مراسم حج در مسجدالحرام و منی در اجتماع زائران و نیز در بازارها و مکان‌های گردآمدن مردم بر فراز بلندی می‌رفت و محتوای دعوت خویش را بیان می‌فرمودند. این شیوه گرچه کم‌وبیش در دوره دعوت سرّی کاربرد داشت اما بیشترین استفاده ازاین‌روش در دوره تبلیغ علنی و عمومی بود بعدها که برای پیامبر اکرم (ص) سکو و منبری در مسجدالنبی ساخته شد رسانه منبر رسمیت بیشتری یافت.

پیشوایان معصوم علیهم‌السلام پس از پیامبر اکرم (ص) و امروزه علما، مراجع و حوزه‌های علمیه میراث دار رسانه‌های منبر هستند. این رسانه بیانی یکی از مؤثرترین رسانه‌های مذهبی است که هنوز هم کارایی بسیار بالایی دارد و می‌توان آن را رسانه انقلاب اسلامی در کشورمان برشمرد. پیامبر اکرم (ص)، هم‌زمان با برانگیخته شدن به نبوت، دعوت خود را در راستای رسالت الهی خویش آغاز کرد و در این راه رسانه‌ها و شیوه‌های گوناگون تبلیغ را به خدمت گرفت؛ یعنی تنها رسانه‌ای که بدون انحراف در خدمت اسلام و انقلاب قرار گرفت و مؤثرتر از همه رسانه‌های گفتاری، نوشتاری، دیداری و شنیداری حکومت، اطلاعات درست و محتوای پیام انقلاب را مستقیم به مردم رسانید.

پیامبر اعظم (ص) در سراسر دوران رسالت خود به‌خوبی از این رسانه کارآمد استفاده کرد و انتقال مستقیم و صحیح دعوت الهی از راه بیان و تفسیر کلام وحی را بر عهده گرفت. گاه نیز به یاران و صحابه ممتاز خود به‌صورت فردی و گروهی مأموریت تبلیغی می‌داد تا با سفر به شهرها و مناطق با استفاده از بیان و رسانه منبر، مردم به حقیقت نیز رهنمون شوند. پیامبر اسلام (ص) همان‌گونه که از رسانه‌های بیانی به‌گونه‌ای مؤثر بهره می‌برد به رسانه‌های نوشتاری هم توجه داشت یکی از ابزارهای تبلیغ، ارسال نامه و پیام است که همواره در طول تاریخ بشر مورداستفاده بوده است. مجموعه نامه‌های پیامبر (ص) به افراد مختلف در کتابی با عنوان «مکاتیب الرسول» گردآمده است که تعداد آن‌ها به ده‌ها نامه می‌رسد.

با توجه به محتوای نامه‌های رسول خدا (ص) درمی‌یابیم که در کنار استفاده از این شیوه آنچه اهمیت ویژه‌ای دارد، محتوا، آداب و شیوه نگارش نامه‌های حاوی پیام است، به‌گونه‌ای که ضمن تصدیق بخشی از باورهای اعتقادی و ذهنی مخاطب در آن پیام موردنظر به نحو مؤثری درج‌شده باشد تا نتیجه لازم گرفته شود. نکته دیگر این است که پیامبر (ص) در انتخاب سفیران و مبلغان خویش بسیار دقت می‌کرد و افرادی شایسته و ورزیده را به مناطق گوناگون می‌فرستاد.

سیاست هدفمند پیامبر (ص) براین اصل استوار بود که بتواند به‌خوبی فرصت و بستر مناسب را برای ارائه عقاید و احکام شرعی فراهم آورد؛ ازاین‌رو عقد پیمانه‌ای صلح با مشرکان، یهودیان و مسیحیان را می‌توان تاکتیکی بسیار موفق ارزیابی کرد. پیمان‌های عقبه اول و دوم که در مهروموم‌های دوازدهم و سیزدهم بعثت با ساکنان یثرب منعقد شد، به هجرت مسلمانان و پیامبر اکرم (ص) به مدینه النبی و آغاز تحول و تشکیل حکومت اسلامی انجامید.

رسول اکرم (ص) در پیمان عمومی با اهالی مدینه النبی که نخستین قانون اسامی مدینه نام‌گرفته است از همه برای تثبیت امنیت حفظ نظم و قانون و ... تعهد گرفت؛ و با انعقاد پیمان عدم تجاوز با سه قبیله یهودی بنی قینقاع، بنی قریظه و بنی نضیر از آن‌ها تعهد گرفت که بر ضد اسلام و مسلمانان اقدامی نکنند. پیمان صلح حدیبیه نیز در سال ششم هجرت به دنبال قصد پیامبر اکرم (ص) برای زیارت عمره و جلوگیری قریش از ورود ایشان به مکه منعقد شد و مواردی در آن موردتوافق قرار گرفت که به پیشرفت دعوت جهانی فتح مکه و ... انجامید. با بررسی مواد، شرایط و پیامدهای صلح‌ها و پیمان‌نامه‌های پیامبر (ص) می‌توان درس‌های بزرگی را برای سیاست خارجی و شیوه تعامل با قدرت‌ها و دشمنان اسلام فراگرفت.

در نگاهی اجمالی به قرآن کریم آن را اثری هنرمندانه می‌یابیم که با شیوه‌ها و قالب‌های گوناگون هنری کلام و پیامش را می‌رساند، پیامبر اسلام (ص) به ابزار هنر به‌صورت یک شیوه جذاب و اثربخش تبلیغی توجه ویژه داشت که در سیره عملی ایشان بیشتر به آن برمی‌خوریم بنابراین شعر، شعار، شعر و قصیده‌سرایی و ... تأثیری ویژه در جذب و پیوند قلب‌ها دارد. ازآنجایی‌که کاربرد شعر در زبان عرب از جایگاهی ممتاز و تأثیری فوق‌العاده برخوردار بود، رسول اکرم (ص) در مواقعی خاص با این روش بسیار جالب پیام اسلام را با مخاطبان و آیندگان در میان می‌گذاشت.

آن حضرت در پاسخ به یکی از یاران که درباره شعر پرسیده بود، فرمود: مؤمن با شمشیر و زبانش درراه خدا جهاد می‌کند؛ قسم به خدایی که جانم در دست اوست، شُعرا نیز بر دشمنان خدا تیر می‌اندازند...؛ و در جای دیگر می‌فرماید: یکی از زیباترین زیبایی‌ها، شعر نیکو و آهنگ صدای زیبای

آن است.

پس از ماجرای غدیر حسان بن ثابت از پیامبر اکرم (ص) اجازه خواست تا شعری در وصف غدیر و ولایت امیر مؤمنان علیه‌السلام بسراید و رسول خدا (ص) اجازه فرمودند. هم‌چنین در میدان‌های جنگ و عرصه‌های دیگر استفاده از شعر و شعار را در تاریخ و سیره پیامبر (ص) مشاهده می‌کنیم. ازجمله آن‌ها شعارهایی است که در جنگ احد از سوی مشرکان داده می‌شد و پیامبر اکرم (ص) به آن‌ها پاسخ می‌داد.

صوت خوش و نغمه موزون هم در زمره ابزارهای تأثیرگذار تبلیغی به شمار می‌آید و اسلام نیز از این رسانه و ابزار هنری برای ابلاغ پیام استفاده کرده است. اذان یکی از ابزارهای مهم تبلیغی و شعار مسلمانان بود که نشان می‌دهد باید از اول اسلام در دعوت به‌سوی خدا است فرصت‌ها استفاده کرد و با تأسیس به‌موقع و مستحباتی دارد که ازجمله آن‌ها می‌توان و بهره‌گیری درست از رسانه‌ها در هر عصر به خوش‌صدا و بلند آواز بودن مؤذن برای بیش‌ترین تأثیر را بر جای گذاشت تأثیر و جذب شنونده اشاره کرد.

با توجه به‌جایگاه قرآن و تبلیغ رسالت و چندین قرن بود. مساجد جامع در هر شهر محتوای آموزه‌های اسلامی پیامبر (ص) و اهل‌بیت علیهم‌السلام به تلاوت قرآن با آهنگ زیبا و موسیقی خاصی که ویژه زبان عرب است سفارش کرده‌اند تا بیشتر بر دل‌ها بنشیند و آثار، علمی، عرفانی اخلاقی اجتماعی و مذهبی خود را بر قلوب شنوندگان جای دهد.

رسول خدا (ص) می‌فرماید: قرآن را با صدای زیبا بخوانید و نیز قرآن را با لحن خوب و صوت عرب بخوانید و از آهنگ اهل فسق و گناهان کبیره بر حذر باشید. امام صادق (ع) هم می‌فرماید: قرآن با حزن و اندوه نازل‌شده است، آن را حزین بخوانید

سایر شیوه‌های هنری مانند استفاده از تمثیل، تشبیه استعاره، کنایه و ... نیز در سیره عملی و گفتار پیامبر (ص) بسیار مورداستفاده قرارگرفته است. شاید مهم‌ترین و مؤثرترین شیوه و رسانه در امر تبلیغ دعوت عملی باشد. قرآن دراین‌باره می‌فرماید: آیا مردم را به‌خوبی دستور می‌دهید درحالی‌که خودتان را فراموش کرده‌اید؟! امام صادق (ع) نیز می‌فرماید: مردم را با غیر زبانتان کردار گرفتار به راه خدا بخوانید.

یکی از شیوه‌های اساسی رسول خدا (ص) برای تبلیغ و دلیل عمده گسترش و نفوذ اسلام، هماهنگی گفتار با عمل در سیره پیامبر (ص) بود، چنان‌که قرآن درباره آن حضرت می‌فرماید: و تو اخلاق عظیم و برجسته داری و بی‌گمان برای شما در زندگی رسول‌الله سرمشقی نیکو بوده است. یکی از نخستین اقدامات پیامبر (ص) پس از ورود به مدینه ساخت مسجد با همکاری مسلمانان بود که نشان می‌دهد باید از فرصت‌ها استفاده کرد و با تأسیس به‌موقع و بهره‌گیری درست از رسانه‌ها در هر عصر بیشترین تأثیر را به‌جای گذاشت.

مسجد، مهم‌ترین مرکز عبادی سیاسی، اجتماعی علمی و فرهنگی مسلمانان تا چندین قرن بود مساجد جامع در هر شهر مهم‌ترین مراکز مسلمانان به شمار می‌آمدند و زبان گویای اسلام و مهم‌ترین رسانه در قرون اولیه حکومت اسلامی بودند. نقشی که مساجد جامع و معروف در قرون اولیه اسلامی ایفا کردند گویای این امر است و نام برخی از آن‌ها مانند مسجدالنبی، مسجدالحرام، مسجد جامع کوفه، جامع بصره، جامع بغداد، جامع اموی دمشق، مسجد زیتونه توس، مسجد قیروان، مسجد قرطبه (اندلس)، جامع الأزهر (مصر)، جامع نیشابور و ... همچنان ماندگار است. امروزه نیز اهمیت مسجد بر کسی پوشیده نیست؛ چنان‌که امام خمینی (ره) فرمودند: مسجد سنگر است سنگرها را حفظ کنید.

انتهای پیام/