به گزارش پایگاه خبری تحلیلی آفتاب جنوب،روح الله قابضی-مدتی است موضوع پیام رسانها و اخبار مرتبط با آن فضای عمومی کشور را به خود معطوف کرده است.موضوعاتی از قبیل فیلترینگ پیام رسان تلگرام و ضرورت استفاده از پیام رسان های داخلی و به عبارات دیگر کوچ افراد بین پیام رسان های داخلی و خارجی در کشور دست به دست می شود و هر شخص تفسیر و تعبیر خود را از آن دارد به گونه ای که حتی مقامات رسمی کشور هم مواضع متفاوت و متناقضی در خصوص ان اتخاذ می کنند.

البته کار به استهزاء و ساختن انواع جک و متلک و کاریکاتور و … نیز کشیده شده و در بدترین حالت گفته می شود برای سرگرمی مردم است که در هر حال واقعا جای نگرانی است. این قبیل موضوعات به یک موضوع مهم و اساسی به نام شفافیت و گردش آزاد اطلاعات بر می گردد و در سطحی بالاتر به متغیر مهم دیگری به نام سرمایه اجتماعی مرتبط است.

البته شفافیت اطلاعات دارای مراتب و درجاتی است .قطعا برخی موارد از جمله موضوعات حساس امنیتی ونظامی و سری کشور و موارد محرمانه و خانوادگی شهروندان نباید علنی بیان شود و مستوجب برخورد نیز هست. در تمام دنیا هم همین گونه است.در این خصوص شکی نیست.

قطعا هیج فرد عادی هم در کشور درخواست چنین اطلاعاتی را برای خود منطقی نمی داند.اما اینجا بحث موضوعات و حقوق عمومی وملی و اطلاعاتی از این جنس است .در کشور ما عده قلیلی از افراد با همین شفافت های حداقلی موجود هم مخالف هستند.

شرایط مناسب برای رانت خواری

یکی از ابعاد مهم شفافیت وجود رانت و رانت خواری است .کشور ما با توجه به ساختار اقتصادی خود شرایط مناسبی برای رانت خواری ایجاد کرده است.که متاسفانه بعضا در قالب قوانین مصوب نیز انجام می شود.این موضوع ربطی به یک دولت یا یک جریان خاص هم نیست .

طبق تعریف به اقتصاد یا بازاری کار آمد گفته می شود که در آن شفافیت اطلاعات وجود داشته باشد و به عبارت دیگر هیچ کس در این بازار اطلاعات محرمانه ای که منجر به رانت خواری می گردد نداشته باشد. مثال روشن و ساده این مفهوم که در کتب اقتصادی نیز آمده است پمپ بنزین است.در صف بنزین همه اطلاعات از جمله تعداد پمپ ،تعداد صف و خودروهای موجود درصف و….شفاف و در معرض دید همگان است. امکان ندارد در یک صف یک خودرو و در صف دیگر ده خودرو باشد.چون اطلاعات شفاف است همه خودروها به نسبت مساوی در صفوف قرار دارند.

درمسایل کلان سیاسی و اجتماعی هم داستان به همین صورت است اگر شفافیت وجود داشته باشد و افراد و سیستم های اداری و اجتماعی و اقتصادی در فضای رقابتی قرار بگیرند و بدانند که اخبار و اطلاعات واقعی آنها در اختیار و در معرض دید شهروندان قرار می گیرد قطعا کار آمدی بیشتری خواهند داشت و اصولا منابع کشور به نحو مطلوبتری تخصیص داده خواهد شد.

 ثروت های بادآورده

 افرادی که بخواهند در یک سیستم رقابتی و سالم فعالیت کنند قطعا نه تنها با گردش آزاد اطلاعات مشکلی نخواهند داشت بلکه از آن استقبال هم می کنند .در کشور ما متاسفانه شرایط به گونه ای بوده است که عده ای با سوء استفاده از فضای عمومی کشور و در نبود شبکه های اطلاع رسانی برای مدت مدیدی فعالیت کرده اند و به قولی به ثروت های بادآورده رسیده اند.

رانت ،معیار پیشرفت اقتصادی کشور

به گونه ای که امروز معیار پیشرفت اقتصادی کشور که باید بر پایه خلاقیت ونوع آروی باشد بیشتر بر پایه رانت و رانت خواری و ویژه خواری قرار دارد .در چنین فضایی فرصتی برای افراد نخبه و خلاق و دارای فکر و اندیشه باقی نمی ماند وتجربه نشان داده است هر گاه فعالیت های معمول جامعه از مسیر معمول خود منحرف شد و به اصلاح زیر زمینی شد مضرات آن برای کشور به مراتب بیشتر بوده است .

 شبکه های اجتماعی و روابط پشت پرده

در اقتصاد این موضوع در قالب قاچاق و اسکله اختصاصی و انواع سهمیه و موارد مشابه است و برای مردم ملموس تر است.در سایر موضوعات هم ممکن است ملموس نباشد اما پیامدهای آن در بلند مدت نمایان خواهد شد. امروز به برکت نظام جمهوری اسلامی فضای آگاهی بخش خوبی بر کشور حاکم شده است .شبکه های مجازی با برملا کردن روابط پشت پرده و به قولی با علنی کردن پس توهای افراد و باندهای قدرت و ثروت فرصت رانت خواری را از افراد گرفته اند .

املاک نجومی و فیش های نجومی تنها دو مورد از این گونه اطلاع رسانی بوده است.آیا بیان مواردی از این دست برای اصلاح و سالم سازی محیط اقتصادی و افزایش اعتماد عمومی مفید نبوده است. کجای این دومورد امنیت ملی را به خطر انداخته است.البته اگر منظور از امنیت ملی امنیت عده ای رانت خوار باشد بله قطعا امنیت آنها به خطر افتاده است.طبیعی است که افرادی که در طول سالیان متمادی در فضای امن و آرام فعالیت های اقتصادی داشته اند با شفافیت اطلاع رسانی مخالف باشند چون با این اوضاع حسابی بدعادت می شوند.

متاسفانه شاهدیم که از دست رفتن منافع عده ای قلیل به مافع ملی گره زده می شود و شیادانه وجود شبکه های مجازی را ضد منافع ملی معرفی می کنند.در حالی که همانطور که دولت نیز اطلاعیه داده و اعلام کرده تشخیص منافع ملی با شورای عالی امنیت ملی است نه برخی محافل خاص.

البته در کشور ما اقلیتی که خود را عقل کل می دانند تنها با شبکه های اطلاع رسانی مخالفند بلکه با هر گونه نوع آوری دراین کشور مخالف هستند .به عبارتی تکنولوژی زدا و تکنولوژی هراس های خوبی هستند.نمونه های زیادی در این مورد وجود دارد. وقتی پس از سالها تحریم و پس از برجام مقدمات خرید چند هواپیمای نو فراهم گردید سریع به مخالفت برخاستند .یا هر گشایش دیگری که در حوزه های مختلف اقتصادی سیاسی و فرهنگی پیش می آید این عده مخالفت می کنند.

پیشرفت تکنولوژی غیر قابل برگشت است

اما باید به این عزیران یادآور شد پیشرفت تکنولوژی غیر قابل برگشت است. فضای فعلی اطلاع رسانی غیر قابل برگشت است و به هیچ عنوان با بیست سال پیش قابل مقایسه نیست .چون پیشرفت تکنولوژی و گسترش ارتباطات و شبکه های اطلاع رسانی چیزی نیست که در اراده یک فرد یا گروه یا کشور خاص باشد .

مسیری است که در حال طی شدن است منتها باید از این فرصت بهترین استفاده را نمود قرار گرفتن در مقابل این امواج و سیل خروشان فناوری نه تنها دستاوردی ندارد بلکه ما را با خود به قهر دریا خواهد بود.وظیفه یک انسان عاقل در مقابل سیلاب قطعی این نیست که خود را به آب بزند بلکه باید به فکر سیل بند یا راهی برای دفع خطر باشد.

در هر حال اصل موضوع را نمی توان از بین برد و انکار کرد.فضای مجازی هم همینطور است نمی شود با زور و تهدید و بگیر و ببند نمی توان ان را حذف کرد .تلگرام تنها یک ابزار ارتباطی است و روشها و نرم افزارهای متعددی دیگری نیز وجود دارد و در صورت فیلتر شدن به صورت زیر زمینی که همان فیلتر شکن باشد مورد استفاده قرار خواهند گرفت که مضرات بیشتری به همراه دارد.

در کشور ما نمونه های مختلفی از این دست وجود دارد.از جمله می توان به موضوع ماهواره اشاره کرد سالها با زور و تهدید با ماهواره مبارزه کردیم ایا نتیجه ای گرفته شد .در همان موقع هم دلسوزان نظام هشدار می دادند که با ماهواره نمی شود مبارزه کرد اما توجهی نمی شد و حتی متهم هم می شدند تا اینکه الان آن را به عنوان یک واقعیت پذیرفته ایم.

طرح چنین موضوعاتی در جامعه به سرمایه اجتماعی که در قالب اعتماد عمومی بین مردم و حاکمیت خدشه وارد خواهد کرد.خدشه به این سرمایه قابل جبران نیست لذا باید در برخوردبا چنین موضوعاتی با دقت و وسواس و ملاحظه تمام جوانب برخورد شود و سطحی به موضوع نگاه نشود. با شناختی که از مردم وجود دارد هرگاه احساس کنند موضوعی به آنها تحمیل می شود در مقابل آن موضع می گیرند و به تعبیر بهتر لج بازی می کنند.

در دنیای خارج هم موضوعات مشابه داریم. امروزه شرایط به گونه ای است که هیچ کشوری نمی تواند دروازه خود را به روی فناوری های نوین ببند.ممکن است در مقطعی این امر شدنی باشد اما مستمر وپایدار نیست.در کشور کره شمالی سالها دیکتاتوری و حکومت کمونیستی ارتباطات مردم این کشور با دنیای خارج را قطع کرده بود. اما امروز در مقابل دنیا نتوانست مقابله کند و به احترام منافع ملی پیشقدم تعامل با دنیا شده ودست به اقدامات اعتماد ساز زده است.

رقابت با پیام رسان های خارجی

در پایان با توجه به اینکه در سال حمایت از کالای ایرانی قرار داریم باید به این موضوع اشاره شود که بازار پیام رسان ها هم مشابه سایر بازار هاست.مثل هر کالای دیگری پیام رسان های داخلی هم باید تابع قواعد بازار باشند .باید بتوانند با پیام رسان های خارجی رقابت کنند.طبعا در این بازار هم مردم به دنبال کالای با کیفیت و قیمت پایین هستند.چنانچه پیام رسان های داخلی این شرایط را برای کابران فراهم کنند و به عبارتی جای خود را دربازار باز کنند قطعا مردم به آنها اقبال نشان خواهند داد.

لزوم اقدام و التزام عملی

به نظر نمی رسد در شرایط مشابه اصراری بر استفاده از پیام رسان های خارجی باشد.اما این کار با برخی اقدامات نمادین و روبنائی و دستوری مثل کوچ چند نفر از مقامات از این پیام رسان به ان پیام رسان محقق نخواهد شد .این هم مانند اقتصاد مقاومتی است که با حرف و شعار محقق نمی شود.بلکه اقدام و التزام عملی لازم دارد.

انتهای پیام