به گزارش آفتاب جنوب،به نقل از حرف ناب، در سال‌های اخیر، جامعۀ ایران نیز در جریان امواج ماهواره‌ها قرار گرفته است و به‌تدریج عصر تلویزیون جهانی را تجربه می‌کند. در این میان، توجه به نقش اساسی و تعیین‌کنندۀ برنامه‌های تلویزیون جهانی که از آن سوی مرزها به سوی ما می‌آیند قابل تأمل و تحقیق است. به عبارت دیگر، می‌توان گفت که تلویزیون ماهواره‌ای، شمشیری است که کاربرد ناشیانه از آن می‌تواند به استفاده کننده آسیب برساند.

بیش از صدها شبکۀ غیر فارسی‌زبان بر فراز ایران وجود دارد که اسناد و مدارک سازمان‌هایی همچون صدا و سیما یا کتب‌های موجود در بازار یا سایت‌ها اینترنتی تنها به عناوین آنها اشاره کرده‌اند که تاکنون نوع مالکیت، نوع برنامه‌ها، سیاست‌ها و اهداف تمامی این شبکه‌ها استخراج نشده است و بررسی مستند این شبکه‌ها نیازمند تلاشی گروهی است که از عهده این گزارش و پژوهش خارج است(دانشگاه عالی دفاع ملی، 1388). شبکه‌های ماهواره‌ای همواره در صدد براندازی یا استحاله نظام‌های ارزشی به‌خصوص ایران هستند. در این زمینه می‌توان به شبکه‌های فارسی‌وان[1] و شبکۀ ماهواره‌ای (من و تو) اشاره کرد(گلشن‌پژوه، 1389).

تأثیر تلویزیون‌ها هم بسیار زیاد است. این جعبۀ جادویی، تأثیری سحرآمیز بر افکار و اندیشه‌ها و اخلاقیات رفتارهای مخاطبان خود دارد. از آنجا که تلویزیون، مهم‌ترین کانال ارتباطی جمعی به شمار می‌رود، مورد توجه جدی سیاست‌مداران و حاکمان قرار گرفته است. تلویزیون وسیله‌ای است که حکومت‌ها می‌توانند متناسب با ایده‌ها و ارزش‌ها و اهداف خود، از آن استفاده نمایند و افکار عمومی را آنگونه که می‌خواهند جهت‌دهی کنند، به همین دلیل دشمنان در جنگ نرم رسانه‌ای خود علیه نظام جمهوری اسلامی ایران، بیشترین بهره‌برداری را از شبکه‌های تلویزیونی می‌برند(شریفی، 1389). با توجه به شبکه‌های تلویزیونی ماهواره‌ایِ فراوانی که وجود دارد در بخش رسانه‌های دیداری، از تحلیل محتوای دو شبکه بی. بی. سی و ووآ برای تحلیل محورهای تهاجمی رسانه‌های غربی استفاده شد.

در حال حاضر دو طیف از دولت‌ها دارای انگیزه و توانمندی برای راه‌اندازی شبکه‌های تلویزیونی و تهیه و پخش برنامه برای مخاطبان فارسی‌زبان هستند:

1- جنگ نرم رسانه‌ای توسط کشورهای منطقه‌ای

شبکه ام‌. بی. سی پرسیا Mbc Persia به لحاظ محتوا و کارکرد، شباهت زیادی به شبکه‌های غیرسیاسی لس‌آنجلس دارد. پخش فیلم و سریال‌های غربی، موسیقی و آگهی به زبان فارسی یا با زیرنویس فارسی، محتوای این شبکه را شکل می‌دهد. از این شبکه اخبار و گزارش‌های سیاسی و سایر برنامه‌هایی که جهت‌گیری سیاسی مستقیمی برابر نظام جمهوری اسلامی داشته باشد، پخش نمی‌شود. نقطه تفاوت ام‌. بی. سی پرسیا با تلویزیون‌های لس‌آنجلس، حرفه‌ای بودن و برخورداری از امکانات و کیفیت بیشتر است که این امر ریشه در پشتوانه این شبکه و همکاری و پیوستگی آن با شبکه‌های تلویزیونی "ام. بی. سی اکشن"، "سینما ام. بی. سی"، و "ام. بی. سی عربیک" Mbc action ، Mbc    cinema ، Mbc Arabic دارد.

همچنین، علاوه بر این شبکه در سطح منطقه، بنابر اظهار نظرهای نقل شده از رسانه‌ها و نخبگان سیاسی ترکیه، به زودی شبکه فارسی‌زبان کانال ماهواره‌ای تی. آر. تی TRT نیز پخش برنامه‌های خود را آغاز خواهد کرد.

2- جنگ نرم رسانه‌ای توسط شبکه‌های وابسته به قدرت‌های فرامنطقه‌ای

در حال حاضر شبکه‌های اصلی دولتی فعال در عرصه جنگ نرم رسانه‌ای علیه کشور ایران به ووآ و بی.بی.سیِ فارسی محدود می‌شوند که به دو قدرت بزرگ رقیب و مخالف یعنی انگلیس و امریکا تعلق دارند. هر چند تعداد شبکه‌های دولتی از دو مورد بیشتر نیست، اما نقش و کارکرد آنها در فضاسازی رسانه‌ای علیه کشورمان، عمدتاً مقوله‌ای کیفی بوده و اصلاً قابل مقایسه با شبکه‌های لس‌آنجلسی و رادیکال قومی مذهبی نیست. پشتوانه و اتکاء این شبکه‌ها به دولت‌های بزرگ امریکا و انگلیس که از مهم‌ترین دولت‌های چالش‌ساز برای امنیت و منافع ملی ایران به‌شمار می‌روند، موقعیت و اهمیتی بی‌بدیل به ووآ و بی.بی.سی می‌بخشد(گلشن پژوه، 1389). مهم‌ترین عواملی که به این دو شبکه موقعیت انحصاریِ خبرپراکنی و جهت‌دهی فکری به مخاطبان بخشیده است، عبارتند از:

- سرعت بالای انتقال خبر و گزارش‌ها با توجه به تعدد منابع و خبرنگاران و گزارشگران و امکانات و تجهیزات ارتباطی؛

- برخورداری از کادر حرفه‌ای و کیفیت مطلوب؛

- تنوع موضوعات تحت پوشش که همه مسائلی که به صورت مستقیم و غیرمستقیم به امور داخلی و خارجی ایران مربوط شده یا برای مخاطبان فارسی‌زبان جاذبه دارد را در بر می‌گیرد؛

- استمرار و تداوم خبررسانی؛

- تناسب اخبار و گزارش‌های خبری و تکمیل آن با تفسیر خبر؛

- وجود برنامه‌های جذاب و متنوع غیرخبری و غیرسیاسی مکمل، که به گونه‌ای هدفمند و در عین حال مناسب با ذائقه جامعه ایرانی، برگزیده و پخش می‌شوند؛ و

- انطباق با معیارهای گزینشی و پخش اخبار و حرفه‌ای‌گری(گلشن پژوه، 1389).

افزون بر شبکه‌های یادشده که در خدمت دولت‌ها هستند و تأثیر زیادی دارند، برخی شبکه‌های اصلی فارسی‌زبان لس‌آنجلسی و گرایش آنها به شرح زیر است:

نتایج به‌دست آمده از یک تحقیق کاربردی- تحلیلی انجام شده، محورهای مورد توجه رسانه‌های غربی در قبال ایران را به شش دسته تقسیم می‌کند:

1- محورهای مورد توجه رسانه‌های غربی در زمینه سیاست داخلی

نااکارآمد نشان دادن نظام در ادارۀ امور کشور؛ زیر سؤال بردن سیاست‌ها و عملکرد دولت و دولت‌مردان؛ بزرگ‌نمایی اختلافات میان جریان‌های سیاسی(تفرقه‌افکنی)؛ اختلاف‌افکنی میان اقوام و مذاهب؛ تلاش برای ایجاد فاصله میان دولت و ملت بر سر مسئله هسته‌ای؛ تلاش برای تأثیرگذاری بر مسائل و روند انتخابات؛ ایجاد شبهات دربارۀ پیوند دین و سیاست و ولایت فقیه؛ و ادعای نقض حقوق بشر.

2- محورهای مورد توجه رسانه‌های غربی در زمینۀ سیاست خارجی

سیاست و عملکرد ایران در قبال مسائل عراق؛ سیاست و عملکرد ایران در قبال بحران لبنان و فلسطین؛ سفرهای خارجی مقامات ایران از جمله رئیس جمهور؛ رابطه ایران و امریکا و توصیه ضرورت ارتباط میان دو کشور؛ پروندۀ هسته‌ای ایران و مذاکرات ایران و غرب در این زمینه؛ اشاعه ادعای دروغین حمایت ایران از تروریسم؛ سفرهای مقامات خارجی به ایران؛ دروغ‌پردازی در خصوص مخالفت ایران با صلح جهانی؛ تبلیغ بی‌اعتنایی ایران به معاهدات و همکاری‌های بین‌المللی؛  ادعای باج‌دهی ایران به روسیه؛ فشارهای سیاسی به ایران در حوزه حقوق بشر؛ و فشارهای سیاسی بر ایران در حوزۀ مسائل خاورمیانه.

3- محورهای توجه رسانه‌های غربی در زمینۀ اقتصاد

خرده‌گیری بر خصوصی‌سازی اصل44؛ کاهش سود بانکی و تأثیرات آن؛ درآمدهای نفتی ایران و نوع استفاده از آن؛ صادرات گاز ایران به هند و ترکیه؛ مشکلات سرمایه‌گذاری خارجی در ایران؛ وابستگی اقتصاد ایران به صدور نفت؛ فرار سرمایه از ایران؛ و بزرگ‌نمایی مشکلات اقتصادی از جمله تورم و گرانی.

4- محورهای مورد توجه رسانه‌های غربی در زمینۀ اجتماعی

محرومیت زنان از حقوق اجتماعی؛ بی‌کاری، اعتیاد و مشکلات آن در ایران؛ سوخت و بنزین و بلا‌تکلیفی‌ها در این زمینه؛ مشکلات ازدواج و جوانان؛ مشکلات دستگاه قضایی در ایران؛ نابه‌سامانی وضعیت اقلیت‌ها در ایران(نقیب‌السادات، 1389).

5- محورهای مورد توجه رسانه‌های غربی در زمینۀ فرهنگی

نابه‌سامانی وضعیت علمی دانشگاه‌ها؛ پوشش اسلامی مانع رشد زنان؛ مغایرت فرهنگ اسلامی با حقوق و آزادی زنان؛ نابه‌سامانی وضعیت اقلیت‌های قومی؛ ترویج ارزش‌های غرب؛ نبود آزادی فکر و اندیشه در ایران؛ سانسور در تولیدات رسانه‌ای؛ در تعارض نشان دادن ارزش‌های اسلامی با فرهنگ ایرانی؛ ترویج آیین‌های انحرافی؛ تمسخر مراسم مذهبی؛ و تأکید بر ترویج خرافه‌گویی در ایران پس از انقلاب.

6- محورهای مورد توجه رسانه‌های غربی در زمینه حقوق بشر

بزرگ‌نمایی موضوع بازداشت‌شدگان؛ اعدام در ایران؛ حقوق کودک در ایران؛ حقوق زنان در ایران؛ آزادی مراسم مذهبی برای اقلیت‌ها؛ تبلیغ حقوق بشر غربی؛ آزادی بیان در ایران؛ و آزادی‌های مدنی(نقیب‌السادات، 1389).

انتهای پیام/م