به گزارش پایگاه خبری تحلیلی آفتاب جنوب،این روزهابسیارازرگ‎سفیدمی‎گویند؛ازنبرد58 روزه درروزهایی ازجنس آتش واز مهارت نفتی‎هادرمهارفوران چاه سرکش، گویی چاه 147بهانه‎ای شدبرای یادآوری این حقیقت که استحصال یک قطره نفت،چه مرارت‎هایی به دنبال داردوحفریک حلقه چاه، چه حرف‏ هایی برای گفتن دارد.

 بی‎شک آنچه امروزازمهارفوران چاه 147 رگ‎سفیدبرزبان‎ها جاری ست، مرهون اراده وتلاش و تخصص وممارست مردان صنعت نفت واندکی هم وامدارآنانی است که دوربین یا قلم بر دست،ازاین مرارت‎ها نوشتند و لحظات جاودانه‎ای را به ثبت رساندند.مهارگران فوران چاه ۱۴۷ رگ‎سفید گچساران، رگ خواب میدانی را در دست گرفتند که به اذعان کارشناسان و متخصصان دیروز و امروز صنعت نفت، قابل مقایسه با حوادث مشابهی از این دست نبود و از این رو، پیکار نفس‎گیرتری را می‎طلبید.

ظهر هفتمین روز آبان ماه 96 دکل حفاری ۹۵ فتح در حین عملیات در چاه ۱۴۷ رگ‎سفید گچساران دچار آتش سوزی و منجر به جان باختن ۲ تن از کارکنان این شرکت (محمد سلیمی و فرزاد ارزانی)شده است، بلافاصله گروه‌های عملیاتی و پشتیبانی شرکت ملی حفاری و واحدهای پشتیبانی، امدادی و آتش‎نشانی نفت و گاز گچساران در منطقه حضور پیدا می کنند.

 همان روز، نماینده ویژه‎ای از سوی وزیرنفت به منطقه اعزام می‎شود، "محسن دلاویز" در نخستین گزارشی که از حادثه روایت می‎کند، یادآور می‎شود سخت‎گذر و تپه‎ای بودن منطقه، راه دشواری را پیش روی مهارگران قرار داده است و با این همه هنوز عمق حادثه مشخص نیست.

۵۰ تا ۶۰ روز؛ برآورد اولیه

نماینده ویژه وزیر نفت در اظهارنظری درباره برآورد زمانی مهار آتش‎سوزی اعلام می‎کند:"با توجه به کوهستانی بودن منطقه و نبود جاده‌های مناسب برای حمل تانکرهای آب و دیگر تجهیزات، پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است مهار کامل این حادثه به ٥٠ تا ٦٠ روز زمان نیاز دارد".

حال روش‌های مختلفی برای مهار آتش انتخاب شده و انتخاب هر روش، فرآیند زمانی خاص خود را دارد بررسی‎ها از وقوع حادثه‎ در ابعادی بزرگ حکایت دارد،اما این حوادث در صنعت نفت کشور بی‎سابقه نیست و با امکانات تعریف شده و کار تیمی مناسب، عملیات مهار حریق ممکن است و بیش از هر چیز، به همراهی و عزم و اراده نیاز است که در رگ‎سفید موج می‎زند و به گواه حاضران، در همین مدت کوتاه پس از وقوع حادثه، صحنه‎های به‎یادماندنی بی‎شماری از وحدت و همدلی متخصصان حاضر در قلب این میدان نقش بسته است. 

مراحل احداث جاده دسترسی به چاه ۱۴۷ رگ‎سفید و محوطه‎سازی و تسطیح اطراف چاه آغاز شده تا متخصصان عملیاتی بتوانند برای تخلیه دکل و متعلقات آن وارد عمل شوند، مقرر شده هر دو روش مهار آتش از عمق (Bottom Kill) و مهار آتش از سطح (Top Kill) برای جلوگیری از فوت وقت مدنظر واقع شود.

آغاز ساخت استخر ذخیره آب

نهم آبان‎ماه و تنها ۲ روز پس از وقوع حادثه، رگ‎سفید شاهد حجم وسیعی از کار و تلاش و تکاپوست،با آماده‎سازی نسبی جاده‎های دسترسی به موقعیت چاه مشتعل ۱۴۷ رگ‎سفید و امکانپذیر شدن تردد ماشین‎آلات سنگین، مراحل ساخت استخر ذخیره آب در مجاورت چاه آغاز شده است؛ استخری که با هدف پشتیبانی از عملیات مهار فوران چاه در ابعاد ۸۰ در ۸۰  با عمق پنج متر ساخته می‎شود.

 صبح روز دهم آبان‎ماه، گروه عملیاتی به طور هماهنگ با پشتیبانی خودروهای آتش‎نشان و حمایت تانکرهای آب‎پاش به کانون آتش نزدیک می‎شوند و بخشی از تجهیزات را از محوطه چاه خارج و به محل پیش‎بینی شده برای دپو انتقال می‎دهند، کار تخلیه ایمن مخازن گازوئیل که از جمله عوامل ایجاد خطر در محوطه چاه بود هم به پایان رسید.

زنگنه در رگ‎سفید

روز یازدهم آبانماه بیژن زنگنه وزیر نفت در موقعیت چاه نفتی مشتعل ۱۴۷ میدان رگ‎سفید حاضر شده است،مسئولان ذیربط درباره اقدام‌های انجام شده از جمله مراحل ساخت استخر ۲۰۰ هزار بشکه‎ای ذخیره آب، محل استقرار (لوکیشن) دستگاه‌های حفاری و تسطیح و احداث جاده‌های جدید دسترسی به موقعیت چاه و تلاش شبانه‎روزی مهارگران به وزیر توضیح می‎دهند.

زنگنه در جلسه‌ای به بررسی برنامه زمانبندی تدوین شده و راه‎های مورد نظر برای کنترل چاه می‎پردازد و تاکید می‎کند: «هر چند که سرعت در مهار آتش سوزی مهم است، اما حفظ جان و سلامت کارکنان باید در اولویت باشد.» وی این را هم اضافه می‎کند: «عملیات مهار آتش یک کار جمعی است که در آن قهرمانی فرد معنی ندارد؛ زیرا بدون انجام درست وظایف و مسئولیت‌ها از سوی یکایک عوامل و نیروها، کار به سرانجام نمی‌رسد.» شاید زنگنه پیش‎بینی کرده بود برخی رسانه‎ها برای قهرمان‎سازی در این رویداد، چه‌‌ها در سر دارند.

سپهر سپهر مدیرعامل شرکت ملی حفاری درپانزدهم آبانماه از اجرای پوشش «ژئوممبر» حوضچه ذخیره آب که به منظور تامین آب لازم برای        خنک‎سازی محوطه عملیات در نظر گرفته شده و احداث محل و استقرار پمپ‎های آب‎رسانی مربوطه خبر می‎دهد. ساخت لوکیشن چاه‎های امدادی A و C و ساخت دو محل اردوگاهی برای این چاه‎ها هم مراحل اجرایی را طبق برنامه پشت سر می‎گذارد.

به موازات اقدامات میدانی و خارج کردن تجهیزات و ضایعات از  محوطه چاه، ۲ دستگاه حفاری با توان مناسب همراه با متعلقات، تامین مواد مورد نیاز جهت ساخت سیال کشتن چاه و عملیات سیمانکاری، طراحی و ساخت استینگر هم پیگیری و مقدمات انتقال این تجهیزات به محل چاه فراهم شده است.

عملیات پاکسازی محوطه چاه

شانزدهم آبان‎ماه، پنجمین مرحله عملیات پاکسازی محوطه چاه ۱۴۷ رگ‎سفید در عملیاتی که چهار ساعت به طول انجامید، اجرا و در جریان آن، سه مخزن مملو از گل حفاری و سه دستگاه پمپ مستقر در محدوده آتش خارج شدند.

محسن پاک‎نژاد معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران که در موقعیت چاه حضور دارد، اعلام می‎کند: «ایجاد لوکیشن و کمپ‌های آنها رو به پایان است و در چند روز آینده برنامه استقرار دکل‌های شرکت ملی حفاری هم اجرایی می‎شود. در صورت طولانی شدن عملیات مهار از عمق، هرکدام ازچاه‌های دوگانه یاد شده که زودتر به عمق لازم برسد، عملیات کشتن چاه از عمق را به سامان می‎رساند.»

 ششمین مرحله عملیات پاکسازی محوطه چاه ۱۴۷ رگ‎سفید، شامگاه ۱۷ آبان‌ماه اجرا می‎شود و در جریان آن، ۹ محموله دیگر از تجهیزات آسیب‎دیده در ضلع غربی چاه، از محدوده آتش جمع‎آوری و به بیرون از موقعیت منتقل و شرایط لازم برای ادامه عملیات با استفاده از اتی‎واگن (Athey Wagon) فراهم می‎شود. حالا ۱۰ روز از وقوع حادثه می‎گذرد و احداث خطوط لوله انتقال آب و استخر ذخیره آب، احداث موقعیت حفاری چاه‌های جدید، ایجاد زیرساخت‌های مخابراتی و ارتباطی و گسیل ماشین آلات و تجهیزات سنگین به منطقه، از برنامه تدوین شده، پیشی گرفته است.

۲۲ آبان‎ماه اعلام شد سامانه انتقال و انباشت آب به محل چاه  شامل ۲ ایستگاه پمپاژ، ۵ خط لوله ۴، ۶ و ۸ اینچ، یک استخر ۱۳۰ هزار بشکه‎ای به   علاوه پمپ‎های سه‎گانه جدال با آتش (فایر فایتینگ) و خطوط انتقال آب به اتاقک‎های مخصوص پرسنل آتش نشانی برای آب‎افشانی و ایجاد تونل آب    روی نیروها و ادوات مهار چاه آماده شده است.

برداشتن بقایای دکل 95

در روزهای آینده قرار است برای برداشتن بقایای دکل  95ملی حفاری و پاکسازی کامل اطراف دهانه چاه با استفاده از چنگک متصل به دستگاه اتی‎واگن، به آتش حمله شود به این امید که با کنار زدن آهن‎آلات آوار شده روی دهانه چاه، شعله آتش حالت عمودی پیدا کند و تا حدی از دهانه چاه فاصله بگیرد.

به موازات، کار احداث لوکیشن‎ چاه‎های حفاری هم پیشرفت خوبی دارد، در این ارتباط تیم‌های عملیاتی، فنی و تخصصی و پشتیبانی نسبت به اورهال و مقاوم سازی (عایق بندی) ۲ دستگاه آتی واگن و انواع استینگر اقدام کردند و خودروهای سنگین برای انتقال  تجهیزات و سایر ملزومات مورد نیاز تدارک دیده شده است.

23 آبان‎ماه دلایل حادثه فوران و آتش سوزی چاه شماره ۱۴۷ میدان نفتی رگ سفید با حضور مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در کمیسیون انرژی      مجلس شورای اسلامی بررسی می‎شود و در رگ‎سفید عملیات با جدیت ادامه دارد. ۲۴ آبان‎ماه، با راه‎اندازی سامانه خنک‎کننده (کولینگ) و استفاده از ۲ دستگاه اتی‎واگن، ۲ محموله مخازن سیال از محوطه چاه ۱۴۷ رگ‎سفید خارج شد و عملیات پاکسازی بقایای دکل ۹۵ از محوطه چاه شتاب بیشتری گرفت.

دکل حفاری ۹۳ فتح روی لوکیشن

از طرف دیگر، با پایان یافتن کار احداث لوکیشن C، دکل حفاری ۹۳ فتح به این موقعیت انتقال پیدا کرده است. در این موقعیت یک حلقه چاه عمودی برای مهار چاه از عمق حفاری می شود که در صورت عدم توفیق در عملیات مهار از سطح به عنوان گزینه دوم برای مهار چاه از عمق عمل خواهد کرد. با استقرار کامل این دکل، عملیات حفاری با هدف رسیدن به عمق ۲۴۰۰ متری و کنترل فوران چاه ۱۴۷ رگ سفید در صورت عدم توفیق در مهار از سطح، آغاز می‎شود.

دکل حفاری ۹۳ فتح روی لوکیشن C برپا و گام اصلی برای انجام عملیات تخصصی مهار فوران چاه ۱۴۷ رگ سفید از عمق برداشته شده است. با نصب و برپایی این دکل و گردش مته حفاری، در عمل فاز اجرایی روش بستن چاه از عمق آغاز شده که بر اساس برنامه ریزی مهندسی حفاری، در عمق حدود ۲ هزار و ۴۰۰ متری چاه در حال فوران مسدود می‌شود و تحت کنترل قرار می‌گیرد.

دستگاه حفاری ۹۴ فتح هم بر روی لوکیشن A، حفر چاه دوم را از زاویه دیگر برای کنترل فوران به زودی آغار می‌کند. فشار بیش از حد در سطح مخزن، دمای بالا، ذوب شدن تجهیزات و قطعات و درهم تنیدگی آنها در دهانه چاه، پاکسازی کانون آتش را از ضایعات دکل حفاری با مشکلات زیادی روبه‌رو کرده، اما مهارگران مصمم هستند تا این کار دشوار را به سرانجام برسانند. با نصب و اثباد (Spud) دکل ۹۴ فتح، سوم آذرماه کار این دکل روی لوکیشن A آغاز می‎شود. این دستگاه، حفاری یک حلقه چاه جهت‎دار به متراژ حدود ۲۵۰۰ متر را بر عهده دارد.

آمادگی برای عملیات مهار از سطح

 با آواربرداری بقایای دکل ٩٥ فتح از دهانه چاه ١٤٧ رگ سفید و پاکسازی کامل محوطه چاه، مقدمات آغاز عملیات مهار فوران از سطح فراهم شده   است. پاک‎نژاد می‎گوید: «خوشبختانه امروز بعدازظهر (یکشنبه، پنجم آذرماه)، به لطف خداوند متعال و با همت و پشتکار ستودنی همکارانمان     مهمترین گام در مسیر عملیات مهار فوران از سطح (Top Kill) چاه ۱۴۷ رگ سفید برداشته شد.

 این گام مهم، آواربرداری انبوهی از تجهیزات پرحجم و سنگین به وزن حدود ۳۰۰ تن باقیمانده از دکل حفاری ۹۵ فتح از روی دهانه چاه، هدایت   شعله‌های سرکش و همچنین مسیر سیال خروجی از چاه به صورت عمودی بود که پس از چند بار تلاش و با وجود دشواری‎های بسیار زیاد به سرانجام رسید.»

    مهارگران در شرایط سختی با آتش چاه ۱۴۷ رگ‎سفید مقابله می‎کنند. فشار سرچاه حدود ۲۴۰۰ پی‎اس‎آی، دما در قسمت‎های تحتانی فوران در دهانه  چاه حدود ۹۰۰ درجه و گرادیان دما هشت درجه اعلام شده است. مهارگران در جریان عملیات مهار آتش در معرض دمایی در حدود ۶۰۰ درجه و صوت گوش‎خراشی بالغ بر ۱۸۰ دسی‎بل قرار می‎گیرند.

تمرکز بر روی عملیات مهار از عمق

 چند مرحله استینگر با ابعاد مختلف در عملیات مهار از سطح به‏‎کار گرفته شده و موفقیتی حاصل نشده است. فشار، دما و حجم بالای گاز فوران کرده در چاه ۱۴۷ در نوع خود یکی از  فوران‌‌های نادر در کشور را رقم زده است.

شرایط خاص مخزن نفتی رگ سفید، حجم و فشار بالای سیال خروجی، هیچگونه تشابهی با فوران‌های پیش از این نداشته و خارج کردن بیش از ۳۰۰ تن ضایعات دستگاه حفاری ۹۵ فتح از یکسو و آسیب جدی به تجهیزات سرچاهی از جمله مجموعه شیرهای فوران‌گیر در دهانه چاه، روند عملیات از سطح را با کندی روبه‎رو کرده است.

به موازات، حفاری چاه‎های امدادی با قدرت ادامه دارد. ۲۴ آذرماه، حفاری نخستین حلقه چاه امدادی به‌وسیله دستگاه حفاری ۹۳ فتح به عمق ۲ هزار متری می‎رسد و مدیرعامل شرکت ملی حفاری پیش‎بینی می‎کند مته حفاری این چاه روی لوکشین C تا ۱۰ روز آینده به نقطه مورد نظر برای ارتباط با چاه در حال فوران برخورد کند؛ پیش‎بینی‎ای که تقریبا درست هم از آب درآمد. متراژ حفاری روی لوکیشن A نیز به یک هزار و ۷۶۰ متر رسیده است. از هیچ تلاشی برای عملیات مهار از سطح فروگذار نشد و حالا تمرکز اصلی بر روی عملیات مهار از عمق است. اگر همه چیز خوب پیش برود، مهار فوران چاه در هفته نخست دی ماه محتمل است. 

مهار فوران چاه ۱۴۷ رگ سفید

شامگاه پنجم دی‎ماه و پس از گذشت ۵۸ روز، فوران چاه ۱۴۷ مهار و فریاد «الله‎اکبر» در رگ‎سفید طنین‎انداز می‎شود. مهارگران فوران چاه ۱۴۷ رگ‎سفید، رگ خواب میدانی را در دست گرفتند که به اذعان کارشناسان و متخصصان دیروز و امروز صنعت نفت، قابل مقایسه با حوادث مشابهی از این دست نبوده و از این رو، پیکار نفس‎گیرتری را می‎طلبیده است.

احداث ۲۵۰ کیلومتر خط لوله انتقال آب و احداث استخر آب، احداث راه‎های دسترسی به موقعیت چاه، حفر ۲ چاه امدادی با مجموع متراژ حفاری حدود چهار هزار متر در مدت زمانی کوتاه در کنار همجواری با گرمایی سوزان و صدایی گوش‏خراش، رکوردی تحسین‎برانگیز از نفتی‎ها بر جای گذاشت. مهارگران جان‎برکف شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب و شرکت ملی حفاری ایران، مردان اصلی این کارزار بودند.

مهارگران پس از فائق شدن بر آتش و به کنترل درآوردن این چاه در حالی که اشک شوق بر چهره خسته از کار شبانه روزی اما مصمم خود داشتند، سجده شکر به جا آوردند، این چاه پس از ۵۸ روز در نتیجه تلاش بی وقفه و مستمر مهارگران صنعت نفت در شامگاه سه شنبه (پنجم دی‌ماه) مهار و آتش سرکش خاموش و به کنترل در آمد.

میدان نفتی رگ‌سفید از میدان‌های نفتی جنوب غربی ایران است، که در نزدیکی زیدون در استان خوزستان قرار دارد و در فاصله ۱۵۰ کیلومتری از جنوب شرقی اهواز و ۴۰ کیلومتری امیدیه واقع است و از روستای داربهاره در زیدون تا نزدیکی دیلم گسترده است.

میدان نفتی رگ سفید در سال ۱۳۴۳ کشف شد. این میدان پس از میدان نفتی پازنان، دارای بزرگترین حجم کلاهک گازی، در میان میادین نفتی ایران است. حجم ذخیره درجای نفت خام میدان رگ‌سفید ۱۶٫۵ میلیارد بشکه برآورد می‌شود و حجم ذخیره درجای گاز طبیعی این میدان نیز معادل ۵۴٫١۶ تریلیون فوت مکعب است.

بهره برداری از بخش غربی میدان (رگ سفید-١) توسط شرکت نفت و گاز آغاجاری و بهره برداری از بخش شرقی میدان (رگ سفید-2) توسط شرکت نفت و گاز گچسارن انجام می پذیرد.

دانلود

انتهای پیام