استان با دارابودن حدود ۲۶۰ هزار هکتار اراضی زراعی و باغی ، تنوع آب و هوایی منحصر به فرد در زمینه تولید انواع محصولات کشاورزی، دامی، گیاهان دارویی، آبزی‌پروری، زنبور عسل، گلخانه و غیره در صورت ایجاد زیرساخت‌های توسعه کشاورزی به ویژه مهار و انتقال آب به اراضی می تواند علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار کلیه نیاز های غذایی خود را تامین و زمینه صدور انواع محصولات کشاورزی به سایر استانها و کشورهای همسایه را فراهم نماید.

 

نکته جالب توجه اینکه در سند توسعه استان (برنامه آمایش سرزمین) آب، کشاورزی و گردشگری  نیز محورهای اصلی توسعه قلمداد و مصوب گردیده‌اند.

 نقطه عطف توسعه استان و به خصوص تحول در صنعت آب استان همزمان با سفر پر برکت مقام معظم رهبری در سال ۱۳۷۳ است که  اهم آن تصویب و اجرای  سد های کوثر و شاه قاسم می باشد.

 

شرایط زمین شناسی ،  توپوگرافی و مورفولوژی استان کهگیلویه و بویر احمد به گونه ای است که اراضی زقابل توسعه کشاورزی همواره بالاتر از سطح رودخانه  ها واقع اند و می‌بایست با تدابیر مهندسی و تکنولوژی های رایج آب را از رودخانه ها به دشت های حاصلخیز منتقل نمود.

از سویی بارش‌های استان اغلب در ماه‌های آذر ،  دی ، بهمن ، اسفند و فروردین روی می دهد و در فصل بهار و تابستان که بیشترین نیاز و مصرف آب وجود دارد و هیچ گونه بارندگی در سطح استان اتفاق نمی‌افتد.

 

 اینجاست که متخصصین علوم آب و هیدرولوژی تنها گزینه علمی و مدیریتی جهت تامین آب کشاورزی، صنعت، شرب، خدمات و گردشگری در استان کهگیلویه و بویر احمد را مهار آب های سرگردان می دانند.

 

مهار آب در زاگرس صرفاً از طریق احداث سدهای مخزنی می باشد تا بتوان سیلاب ها را کنترل نموده و از بروز خسارت های بارندگی و سیل جلوگیری و آب حاصل از آن را برای فصل خشک در اختیار کشاورزان و صنایع قرار داد.

 

سد کوثر مثالی روشن و عملی  از این مهار است.این سد با حجم ۵۸۰ میلیون مترمکعب هم اکنون آب شرب دو و نیم میلیون نفر در ۵ استان را تامین می نماید آب شرب شهر صد هزار نفری گچساران و روستاهای مسیر از سال ۹۰ تاکنون از سد کوثر تامین می گردد.

 

آب شرب شهر لیکک و روستاهای مسیر با مجوز سال ۱۳۹۰ در حال احداث ،آب شرب شهرهای دهدشت، چرام، سوق ، لنده و ۳۰۰ روستای  مسیر آن هم اکنون در سال اجرا بوده و نیز آب کلیه صنایع نفت گاز پتروشیمی و صنایع منطقه به میزان 32  میلیون متر مکعب در سال از این سد هدفگذاری شده است.

 

در بخش کشاورزی آب دشت های خیرآباد ، تنگ انگشترک ، آبرزی ده جلیل و لیشتر به صورت ثقلی و بدون پمپاژ از این سد تامین می شود و یا در حال اجراست  که در راندمان تولید ، مصرف بهینه ه و کاهش هزینه‌های تولید نقش بسزایی دارد.

 

تولید پایدار،  اشتغال ، کمک به محیط زیست ، جلوگیری از بروز سیلاب‌های مخرب ، کنترل رواناب زمستانه و استفاده آن در تابستان از جمله مزایای این سد مهم و ملی بوده و نیز کلیه درآمدهای حاصل از فروش آب این سدبه خارج ازاستان وارد  منابع درآمدی استان گردیده و اکنون احداث نیروگاه برقابی آن هم در دستور کار مسئولان است.

 

اما در سوی دیگر با نگاهی به وضعیت آب استان در میابیم بعد از احداث این سد و نیز سد شاه قاسم عملاً شاهد احداث و بهره‌برداری هیچگونه طرح سدسازی در استان نبوده‌ایم.

سد تنگ سرخ بعد از گذشت ۱۰ سال از عملیات اجرایی صرفاً کمتر از ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

 

سد سرپری در دهدشت پیشرفت قابل قبولی نداشته و سرنوشت سدهای شیو، مارون ۲ ، سرگچینه ، سیوکی ، سراسیاب یوسفی ، قلات ، اب نهر ، پراشکفت ، ابدهگاه و.... عملاً به گونه ای است که تاکنون اجرایی نشده اند.

 

در شاخص های توسعه استان کهگیلویه و بویر احمد و آمارسازمان برنامه و بودجه کشور ردیف مهار آب در استان کهگیلویه و بویراحمد در دهه اخیر صفر بوده و کمترین عملکردی در جداول مربوطه ثبت نشده است .

 

این عدد زنگ خطری برای مسئولان استان در حوزه قانونگذاری و اجرایی است که در استانی که ۱۰ درصد منابع آبی کشور در جریان است از هشت و نیم میلیارد متر مکعب رواناب فقط ۵۹۰ میلیون مترمکعب آن مهار گردیده است و در صورت بهره برداری سد چمشیر این عدد به کمتر از ۳۰ درصد از حجم رواناب  استان هم نمی‌رسد.

 

در طول یک دهه اخیر طرح‌های بزرگ انتقال آب از محل رودخانه ها به صورت پمپاژ در استان و علی الخصوص گچساران و باشت اجرا گردیده یا در حال اجرا است.

 

- فاز اول طرح انتقال آب از رودخانه زهره به دشتهای امامزاده جعفر ماهورباشت، سربیشه، بید زرد، خربل ، سراب ننیز 

    -  فاز دوم طرح انتقال آب از رودخانه زهره به امام زاده جعفر و خان احمد 

- طرح پمپاژ از سد چمشیر  به اراضی پشه کان،  بی جان آباد، قره دشت و ....

- طرح پمپاژ از رودخانه شیو به اراضی باشت

 

با نگاهی به مشخصات و ویژگی این طرح ها در میابیم برای انتقال آب از رودخانه ها تاسیسات عظیم پمپاژ ، خط انتقال برق ، مخازن ذخیره ، خطوط لوله با سایز بالا  ، احداث و هزینه های بهره برداری  و مصرف برق ، تعمیرات و نگهداری این تاسیسات به گونه‌ای است که عملاً در شرایط موجود امکان راه اندازی و استفاده آنها توسط کشاورزان وجود ندارد.

 

 ازسویی حجم آب مصرفی در کشاورزی بویژه مناطق گرمسیری  در بهار و تابستان است که دقیقاً در این فصول همانطور که اشاره گردید،  آب رودخانه  ها در حداقل بوده و لذا امکان برداشت اب لز طرحهای ذکر شده ناممکن خواهد بود .

 

این موضوع باعث خواهد شد پس از گذشت مدتی ایت تاسیسات رها گردیده و علاوه بر استهلاک و هررفت سرمایه های ملی نارضایتی کشاورزان نیز حاصل و کشاورزی با چالش های مهمی مواجه خواهد شد.

 

در سوی دیگر بر اساس مطالعات جامعه صورت گرفته مقرر بوده همین اراضی از طریق احداث سد تامین آب گردند سدی مانند شیو با حجم بالای ۱۰۰ میلیون مترمکعب قرار بوده آب کشاورزی باشت و بخشی از گچساران را تامین نماید.

 

سدی که در دهه ۸۰ و اوایل ۹۰ مطالعات  ان تکمیل و در سال ۹۲ به اجرا میرود لیکن در همان هفته ای که مقرر بود کلنگ زنی شود با چند ایستگاه پمپاژ ذکر شده معاوضه می گردد. 

 

سوالی  که باید پاسخ داده شود معامله‌ای که دستاورد آن به مثابه  گرفتن آب نباتی بی ارزش در مقابل دری گرانبها تحت عنوان سد  بوده است.

 

هزینه های گزاف ایستگاه پمپاژ که اغلب بیش از ۳۰۰ میلیارد تومان برای هر طرح برآورد گردیده در صورتی که  با اجرای سدی مانند سد شیو   اکنون آب با قیمت پایین تر و بدون نگرانی از خشک شدن رودخانه در تابستان به دشت‌های تشنه سرازیر می گردید.

و اکنون ماییم و ابهامی که بایدبه به آن پاسخ داده شود : 

 

پاسخ به اینکه چرا به جای مهار آب و احداث سدهای مخزنی به دنبال مجوز ایستگاه‌های پمپاژ بوده‌اند . آیا منافع  ملی و مردم مقدم بر اهداف دیگر بودند و  یا برعکس آن ! 

یا اینکه مانند کلنگ زنی طرح تامین آب اراضی هدف سد چمشیر  که یک ماه مانده  به انتخابات مجلس شورای اسلامی سال ۹۸ به جای کلنگ زنی از ابتدای طرح دقیقاً مخزن وسط طرح کلنگ‌زنی می گردد و بعدها هم مشخص می گردد که این  کلنگ‌زنی صرفاً تبلیغاتی بوده و در مناطق قشقایی نشین برای اهداف انتخاباتی بوده است.

آب های کهگیلویه و بویراحمد در حال خروج از استان اند.

بدون مهار و ذخیره 

هنوز از ۲۶۰ هکتار اراضی استان ۷۰ درصد آن دیم کشت می‌شوند

 بسیاری از شهرها و روستاهای استان دارای تنش آبی اند.

 صنایع و شهرک های صنعتی محتاج  آب اند.

گردشگری و اشتغال برای استقرار و توسعه به آب وابسته است 

و آب در حال عبور از استان و سرعت آن بیش از سرعت اقدام ما.

به راستی چرا سیاسیون در مصوبات اهداف سدسازی و مهار آب  استان انحراف ایجاد نموده‌اند و به یاری مسولان و مدیران آب استان در مهار و سدسازی نشتافته اند ؟!

 پاسخی که منتظر دریافت آن هستیم.

 

انتهای پیام/